Es ben simple, a l’ora que sòrte dau cinèma, a la fin, me remente pas ges dau títol. M’a faugut querre sus l’internet lo Blue Jasmin per te ne’n charrar. Perque anam pas veire un film ambé d’actors, d’actritz e d’istòrias. Òu ! Anam veire THE Woody Allen de l’an, qué!
E ja la premsa parisenca m’anonciava que s’agissiá de THE cap d’òbra ! Quora tòrne pensar ai radiers opus dau mèstre, èran totei de « caps d’òbra » ! Mai ieu dempuei Match Point en 2006, m’avise qu’es una definicion de reveire. Non ?
Alòr perqué lo Jasmin Blu (de bòn tubar) es-ti una òbra jamai despassada dins l’art de Woody ? O mielhs dins...l’Istòria (granda I) dau cinèma ? E ? E ? E ? Vau assajar de t’explicar.
Uech oras. Dins la coa dau cinèma d’autor de la vila d’Agradà un fremis se fasiá sentir coma una projeccion dei grands sers. Lei gents èran preissats, nombrós, bastejavan per s’assetar ai melhorei plaças. N’i a qu’eperavan dempuei vint-e-cinc minutas ! E sas? Que ne’n fasiáu partida d’aquelei? Perque lo Grau es afogat per lo jusièu de Nòva-Iòrca me siáu rendut pron lèu au rdv. Après una setmana tarribla a l’Agéncia me faliá aquò ! Lo Grau es piéger que non pas ieu. Esperava dempuei... 1 o 30 ! E me faguèt sentir que son espèra èra mai lònga que non pas la version lònga dau grand blu. Lo Grau que se pòrta ben, secava sus plaça, susava de la rega, patissiá d’ipoglicemia, aviá pas manjat (incredible !). Quora me veguèt, me diguèt : « pareis qu’es un cap d’òbra ». Diguère : « son totei de caps d’òbras, ven cagant ». Çò qu’enfadèt lo fanatic (lo tipe es entier), cresiáu que m’anava mossegar. Sant Woody Allen perdonnatz lo (es catolic, sabe mai ai gaire de reférencias jusivas) !
(de seguir... es l’ora dei crompas. Me fau de café.)
 |
| e la polida Blanqueta es de bon esnifar... |
L’ambient èra doncas electric. Lo temps
pesuc. Estiu indian d’un setembre gardonenc dins un complèx de cinèma sensa
clim. Sota lei braç dei damiselas en coton, la susor se mesclava ais olors de
la cafeteria biò. L’evinement èra grèu e festiu. La question èra de saupre
s’anaviam trobar un negre e blanc epsicologic a la Manhattan ò un d’aquestei films grèus a la Bergman que lo
realizaire n’a l’us ò una granda comedia ambé sa maissa legéndaria. Lo Grau (testard, exlusiu dins sei
gosts mai tanben ipocondriac) èra talament socitós de me provar que sariá lo
film de ma vida, coma lo disián Leis Inrocks, que partiguèt drech au cagador se
prene una dòsa de SMECTA per s’empachar la cagagna. Tornèt en susor mentre
qu’una chorma de randonaires de l’estiu se tanquèt davans nautres per copar la
coa e resquilhar : « òu ! Dede ! Te rementas de
l’estiu passat ? Tè ! Fai-me una plaça ! » Coma siáu d’un
caractèr latin me disputère amb elei (èran cinc ò mai, balès coma de jogaires
de rugbi) deis escaliers fins a l’ecran blanc de la sala, baramave, bramave: « L’an que ven
vendrai passejar ambé vautres, ansin passarai davant lo mond au cinèma !
A ! Mai m’agradariá pas de vos rescòntrar au subremercat, sai que !
sai que ! Aquela França egoista, m’as comprés ! » Bramave au mitan dau mond. Bamave coma un caluc. Un còp assetat
au fons de la sala (Lo Grau li agrada pas d’èstre davant l’ecran, lo fa racar e li porgís la conjonctivita), renave encara intra mei dents, una bòbo sus lo
sèti d’a costat me faguèt la morala en me tocant lo braç : « Es
pas qu’un film ! Se fau pas metre dins aquelei condicions ». Coma siáu pas
grand me passèt dessus, m’intrèt dins una aurilha e sortiguèt per una autra.
M’as comprés. E li respondère « M’enrabiar es bòn per mon còr ! »
Lei condicions èran doncas totei recampadas per un grand
film.
Esperam. Agache lei « like »
sus lo Face Book de mon telefonet quora Lo Grau, febrós, jòga a un jòc ambé de
fruchas e de lemons sus lo sieu. Lo lume s’amorça. Pas de publicitat : siam
dins una sala d’art e d’ensag. Mai
una diapositiva sus Janina Havitri, doctor en gerontologia apareis. Dise a
Grau : « Tè ! Es per tu ! ». A l’ora dau numeric lo
film devriá començar tre ara. Nani mon paire ! BUG ! Tres còps !
Tres còps agueriam la diapositiva sus Janina Havitri, doctor en gerontologia.
Janina Havitri, doctor en gerontologia. Janina Havitri, doctor en gerontologia.
E tres còps diguère au Grau per lo faire rire e cagar: « Es per
tu ! Es per tu ! Es per tu ! » Lo Grau ne’n prenguèt una
racion crusa de SMECTA sensa aiga !
Lo film comencèt. Format panoramic. Mai
lei bendas negras me geinan. E l’imatge numeric... As l’impression d’agachar un
DVD de l’ostau tan manca de contrastes... Enfin, brèu... E lo film... WAW...
WAW... WAW... Es lo polit retrach d’una dòna traida per la crisi que se tròba
ambé sei tòcs mondans, perduda a Nòva-Iòrca. Parla soleta.
(De seguir. Lei chatas que cridan dins
la carriera m’empachan d’escriure : « Aicha ! Putan ! mei
colhas ! ta maire, la puta ! M’as raubat mon telefonet ! La vida
de ma maire ! M’en bate lei colhas ! Tòrna me mon telefonet ?
Ok ? M’en bate lei
colhas ! Arresta ! PD ! Tòrna me mon telefonet !
Alò ? Alò ? Bastard ! Bastard ! Ta maire ! Ta
maire ! Sa maire ! Sa maire ! La tèsta de ma maire ! Ta
maire la puta ! As pas mon còdi PIN ? Lo sabes lo còdi PIN ?
A ! La raça de sa maire !») Siam pas a Manhattan, siam a Manhattam...)
Seguida. Pitch : la dòna decebuda
per son trader ric, un pistachier que l’a enganada tota sa vida, a la carriera,
ensaja de s’apdatar a la vida vertadiera en viure en cò de sa sòrre qu’òbra
dins un subremercat. Quau trobarà lo bonur fin finala ? La rica ò la
paura ? Grand film, granda faula doncas. Faula sociala (çò qu’es una
promiera en cò d’aqueste jove realizator qu’a pas finit de caminar dins de
dralhas artisticas sempre diferentas e espantantas), sensibla, biaissuda
(l’utilizacion dau flash-back es pas estitematica, la narracion se ne’n tròba
linda e susprenenta, lo faulista nos embarca), e grand retrach de femna sus una
Cate Blanchett, l’actritz principala, reiala e majestuosa. Sariá estat, a mon
avejaire, lo cap d’òbra anonciat se lo realizator aviá rendut nòva son estetica
d’un classicism (tròp) bèu. Vaquí
lo default de sei qualitats ! Siam en camin « balizat » :
generic retro, panèu blanc e negre sus fond de Jazz (signatura dau mèstre),
benda son irreprochabla menada per un Blue Moon nostalgic a sovet. E una cançon
qu’ai pas agut temp de shazzamar
que mescla francés e anglés. Finala, va fau dire, me siáu regalat (levat
la clim tròp fòrta que se botèt en marcha au mitan dau film e que donèt
lo mau au Grau.)
Au moment de se laissar, dins la promiera nuech negra negra de
l’auton 2013, lo Grau diguèt en esternudant: « es THE cap
d’òbra ! » Per l’embestiar, e perque pense que (seguisse mon idèa) Manhattan, i a 30 ans fa, aquò òï, fuguèt son vertadier grand film, tornère un
« boarf... » E me diguèt : « siás tròp entier ! vòls
pas veire lei causas coma son ! Es THE cap d’òbra ! Coma leis
Insrocks, lo sabiáu avans de lo posquer veire !» E niflèt dins son camisòt
dau tristum, de la colèra, de la decebuda, de mon testarditge, de la clim tròp
fòrta. En tornant au parcament me diguère qu’aviáu pas trobat la definicion que
correspondiá an aqueste biais de dire. Lo lendeman lo Grau me mandèt un texto: "ai la kagagno"!
Lei miejas sasons son perilhosas.
Blu Jasmin de Woody Allen, en anglés, dins totei lei salas de cinèma dempuei dimecres.
