Capítol
3
Confidéncias
26
d’agost :
« Crese,
francament, que Marc es amorós de la mar ! Lo vesèm, a cada solèu, la corteja
lo lòng dau maratge. Tot çò qu’es dins lei tèrras existís pas plus, compta pas
per eu. Sola la mar a lo privilègi de l’atrivar e de lo captivar. Es venguda sa
preocupacion unenca ; a d’admiracion pas que per ela. Emai aguèsse jamai mès lo
pè sus lo pònt dei barcas, totei lei mòts de la marina li son familiers tant coma
a un capitani navigant. Calcula leis oras dau flux e lo reflux. Sentís, preditz
lei gropadas e lei brefoniás. Sembla
qu’entre la mar e eu, entre aqueu drolletonet e aquela causa grandarassa, i a
ague un liame, de simpatias, d’afinitats misteriosas. Movedís e cambiant coma
ela, ne’n subís totei totei leis influéncias, es somés ai memei variacions.
Ne’n a , quora l’un, quora l’autre, l’incalhença ò la turbuléncia, segon qu’es
suava ò agitada. La tormenta l’enaura ; coma leis ondadas s’apasiman,
s’apasima d’espereu. Parla pas plus de navigar ; mai se vesiás lo biais
qu’a de me regardar, totei lei còps que lo Lambinet alestís seis aisinas de
pesca e sembla lèst a sortir dau pòrt ! Aquelei polits uelhs blus, tant
tendres, tant suplicants, amolirián lei rocàs de la còsta. De còp que i a,
sentisse que siáu confle. Prene Marc dins mei braç per lo gitar dins aquelei
dau vièlh pescaire ; puei subran estransinada e me ravisant tot d’una, lo
retène e lo quiche sus mon pitre, coma se la mar me lo voliá raubar.
»D’onte
ven aquela terror grandarassa que me causa aquela besonha ? Coma vai que
saupriáu pas la regardar de lònga sensa me sentir mau ? Me defise de sei careças,
m’espaventan seis amaliciadas. Se me fau ben dire que li deve lo darnier
tresaur que me sòbra, l’aime pas plus, la pòde pas plus aimar. Es-ti
d’ingratitud ? gelosiá ? supersticion ? sentidas ? Seriá-ti
pas tot simplament que siáu pas facha per viure en preséncia deis grands
espectacles de la natura ? Segur, me pivelan de temps en quora mai
finisson per m’alassar, pecaires. Per l’ordinari, me fau un quadre a ma talha.
Lei montanhas, lei bòscs m’escanan, l’ocean me trebola e vai finir per me balhar lo vira-vira.
»Te,
mon amic, sache t’i resignar, ta femna serà pas jamai qu’una bòna pichòta
borgesa. Aponde qu’ai l’èime parisenc. M’agradan lei
nòstrei carrieras, lei nostrei cais, e lei nòstrei baloards, e de totei lei
campanhas que conéisse, aquela que m’agrada lo mai es aquela de París. Vòc, vaquí onte m’agradariá d’assostar ma
vida, pròche dei bosquets, pas luenh de Seina.
»Rementa-te
lo polit ostalon qu’aviam visitat totei dos, un jorn que passejaviam sus lei colets
de Sevras e Belavista. Èra un dimenge d’abriu, eriam paures e urós, que non
sai. L’ostalon èra de logar, la grasilha de l’enclaus dubèrta : intreriam,
sedusits per la beutat dau siti. Qu’aquò èra polit, simple, modèste, fach a
nòstre gost ! Lo jardin penjava, de sei pelencs e de sei pomiers de flors,
l’aberg audebàs, l’ostau ben assetat sus lo platèu, tapissat de rosiers escalaires,
engarlandats de vinha verge, e d’auborns, lo bassin d’aiga clara onte bevián
lei lardieras, e per finir lei bèlei perspectivas sus un ocean de verdura,
Sant-Clòud en amfiteatre, au dessús lo mont Valerian, e Seina pariera a un lac
au pregond dau paisatge, tòrne veire tot en plena lutz ; fòrça lagremas
escampadas dempuei an pas poscut ternir la frescor e l’eclat d’aqueleis imatges
risènts. Bastava de doas oras e tot aquò fuguèt nòstre. Òc, èra nòstre aquel
ostalon d’aquí, nos aparteniá e pèira a pèira se fan clapiers. Èran pas
nascuts leis enfants, e vesiáu ja aquelei tèstas blondetas córrer dins lei
lèias e se retbalant sus lei tepas. A ! quanta bòna jornada, e quant doç
pantais qu’avèm fach aquí ! »
Promier
de setembre
« Trufa-te
de mei paurs, mai te trufes pas deis amors de ton fiu. Es mai seriós que me
pensave, e vas ne’n jutjar d’espertu.
» Me
pensave dempuei quauquei jorns de faire un viatge dins lei tèrras. Se gaudissiá
Marc a la pensada d’una passejada en veitura, e, per ieu, m’agradava pron d’escapar
pendent un jorn ò dos a la contemplacion dau senhor Ocean. Doncas, lo jorn d’avans,
per un d’aquelei matins qu’an ja la doçor de l’autona, partissiam ja dins un
berlingòt d’azard, au tròt de dos chivaus qu’aurián poscut se disputir l’onor
de servir de montura a l’eròï de Cervantés. M’avián parlat, coma d’una
meravilha, d’un pònt aerian, gitat sus la Vilana, a Ròca-Bernat : èra aquò
la tòca de l’expedicion nòstra.
»Tot s’enanèt
ben fins a Croisic. Cèu blu, èr escrèt, solèu clement, Marc viu e gai coma un
gau de bastida, aviá una brava maissa, mancava pas que ta preséncia. Lo paisatge,
lo conéisses, tu : blanc, sec, secarós, ambe d’escapadas de vista sus la
mar, amb un sabe pas que que fasiá soscar a l’Orient. Lei aucèus n’i a gaire ;
quauquei matas de cardons pouverós onte se recampavan de nivoladas de parpalhonets,
aquí la flòra dau camin.
»A Croisic,
viram l’esquina au maratge e s’enfonsam dins lei tèrras.
»La
scèna se modificava a flor e a mesura que s’aluenchaviam de la còsta. Èra pas l’Eden
retrobat ; mai, au sortir de mei camps de sau, podiáu me creire carrejada
dins una comba de l’Arcadia. D’aubres ! de draiòus ombrós ! de
pradariás ! de corents d’aiga viva ! Meis uelhs alassats de l’immensitat,
se repausavan per complasença sus lei mendres detalhs de la vida rustica. S’avisam
pas quand sièis mes passats en preséncia de Neptune e de son trident te fan
aimar la bòna Cibèla. La vista d’una teulissa de clujada dins un vergier me pivelava
de causas tant polidas. Arrestave lo nòstre carri per remirar d’aise una lòna
que dormissiá sota lei sauses.
»Pasmens,
coma la maire tornava èstre enfant, l’enfant se transmudava, d’espereu, e veniá
un personatge grèu...
(de seguir...)
(de seguir...)
