La Ròca dei Gabians 4

Capítol 3

Confidéncias

Laissem babilhejar la pluma de Na Enric. Aquí quauquei trocets dei letras onte se pinta lo biais naturau e urós d’aquela brava femna, que nos avisan dei fachs e gèstes de son fiu :

26 d’agost :

« Crese, francament, que Marc es amorós de la mar ! Lo vesèm, a cada solèu, la corteja lo lòng dau maratge. Tot çò qu’es dins lei tèrras existís pas plus, compta pas per eu. Sola la mar a lo privilègi de l’atrivar e de lo captivar. Es venguda sa preocupacion unenca ; a d’admiracion pas que per ela. Emai aguèsse jamai mès lo pè sus lo pònt dei barcas, totei lei mòts de la marina li son familiers tant coma a un capitani navigant. Calcula leis oras dau flux e lo reflux. Sentís, preditz lei gropadas e lei brefoniás.  Sembla qu’entre la mar e eu, entre aqueu drolletonet e aquela causa grandarassa, i a ague un liame, de simpatias, d’afinitats misteriosas. Movedís e cambiant coma ela, ne’n subís totei totei leis influéncias, es somés ai memei variacions. Ne’n a , quora l’un, quora l’autre, l’incalhença ò la turbuléncia, segon qu’es suava ò agitada. La tormenta l’enaura ; coma leis ondadas s’apasiman, s’apasima d’espereu. Parla pas plus de navigar ; mai se vesiás lo biais qu’a de me regardar, totei lei còps que lo Lambinet alestís seis aisinas de pesca e sembla lèst a sortir dau pòrt ! Aquelei polits uelhs blus, tant tendres, tant suplicants, amolirián lei rocàs de la còsta. De còp que i a, sentisse que siáu confle. Prene Marc dins mei braç per lo gitar dins aquelei dau vièlh pescaire ; puei subran estransinada e me ravisant tot d’una, lo retène e lo quiche sus mon pitre, coma se la mar me lo voliá raubar.

»D’onte ven aquela terror grandarassa que me causa aquela besonha ? Coma vai que saupriáu pas la regardar de lònga sensa me sentir mau ? Me defise de sei careças, m’espaventan seis amaliciadas. Se me fau ben dire que li deve lo darnier tresaur que me sòbra, l’aime pas plus, la pòde pas plus aimar. Es-ti d’ingratitud ? gelosiá ? supersticion ? sentidas ?  Seriá-ti pas tot simplament que siáu pas facha per viure en preséncia deis grands espectacles de la natura ? Segur, me pivelan de temps en quora mai finisson per m’alassar, pecaires. Per l’ordinari, me fau un quadre a ma talha. Lei montanhas, lei bòscs m’escanan, l’ocean me trebola  e vai finir per me balhar lo vira-vira.

»Te, mon amic, sache t’i resignar, ta femna serà pas jamai qu’una bòna pichòta borgesa.   Aponde qu’ai l’èime parisenc. M’agradan lei nòstrei carrieras, lei nostrei cais, e lei nòstrei baloards, e de totei lei campanhas que conéisse, aquela que m’agrada lo mai es aquela de París.  Vòc, vaquí onte m’agradariá d’assostar ma vida, pròche dei bosquets, pas luenh de Seina.

»Rementa-te lo polit ostalon qu’aviam visitat totei dos, un jorn que passejaviam sus lei colets de Sevras e Belavista. Èra un dimenge d’abriu, eriam paures e urós, que non sai. L’ostalon èra de logar, la grasilha de l’enclaus dubèrta : intreriam, sedusits per la beutat dau siti. Qu’aquò èra polit, simple, modèste, fach a nòstre gost ! Lo jardin penjava, de sei pelencs e de sei pomiers de flors, l’aberg audebàs, l’ostau ben assetat sus lo platèu, tapissat de rosiers escalaires, engarlandats de vinha verge, e d’auborns, lo bassin d’aiga clara onte bevián lei lardieras, e per finir lei bèlei perspectivas sus un ocean de verdura, Sant-Clòud en amfiteatre, au dessús lo mont Valerian, e Seina pariera a un lac au pregond dau paisatge, tòrne veire tot en plena lutz ; fòrça lagremas escampadas dempuei an pas poscut ternir la frescor e l’eclat d’aqueleis imatges risènts. Bastava de doas oras e tot aquò fuguèt nòstre. Òc, èra nòstre aquel ostalon d’aquí, nos aparteniá e pèira a pèira se fan clapiers. Èran pas nascuts leis enfants, e vesiáu ja aquelei tèstas blondetas córrer dins lei lèias e se retbalant sus lei tepas. A ! quanta bòna jornada, e quant doç pantais qu’avèm fach aquí ! »

Promier de setembre

« Trufa-te de mei paurs, mai te trufes pas deis amors de ton fiu. Es mai seriós que me pensave, e vas ne’n jutjar d’espertu.

» Me pensave dempuei quauquei jorns de faire un viatge dins lei tèrras. Se gaudissiá Marc a la pensada d’una passejada en veitura, e, per ieu, m’agradava pron d’escapar pendent un jorn ò dos a la contemplacion dau senhor Ocean. Doncas, lo jorn d’avans, per un d’aquelei matins qu’an ja la doçor de l’autona, partissiam ja dins un berlingòt d’azard, au tròt de dos chivaus qu’aurián poscut se disputir l’onor de servir de montura a l’eròï de Cervantés. M’avián parlat, coma d’una meravilha, d’un pònt aerian, gitat sus la Vilana, a Ròca-Bernat : èra aquò la tòca de l’expedicion nòstra.

»Tot s’enanèt ben fins a Croisic. Cèu blu, èr escrèt, solèu clement, Marc viu e gai coma un gau de bastida, aviá una brava maissa, mancava pas que ta preséncia. Lo paisatge, lo conéisses, tu : blanc, sec, secarós, ambe d’escapadas de vista sus la mar, amb un sabe pas que que fasiá soscar a l’Orient. Lei aucèus n’i a gaire ; quauquei matas de cardons pouverós onte se recampavan de nivoladas de parpalhonets, aquí la flòra dau camin.

»A Croisic, viram l’esquina au maratge e s’enfonsam dins lei tèrras.

»La scèna se modificava a flor e a mesura que s’aluenchaviam de la còsta. Èra pas l’Eden retrobat ; mai, au sortir de mei camps de sau, podiáu me creire carrejada dins una comba de l’Arcadia. D’aubres ! de draiòus ombrós ! de pradariás ! de corents d’aiga viva ! Meis uelhs alassats de l’immensitat, se repausavan per complasença sus lei mendres detalhs de la vida rustica. S’avisam pas quand sièis mes passats en preséncia de Neptune e de son trident te fan aimar la bòna Cibèla. La vista d’una teulissa de clujada dins un vergier me pivelava de causas tant polidas. Arrestave lo nòstre carri per remirar d’aise una lòna que dormissiá sota lei sauses.

»Pasmens, coma la maire tornava èstre enfant, l’enfant se transmudava, d’espereu, e veniá un personatge grèu...
(de seguir...)