C.5
La Ròca dei Gabians
L’estèu onte venián
de s’encalar s’epandissiá a l’entorn d’un rocàs solitari dei formas
tormentadas e de l’aspècte remirable, e s’arborava tot bèu just au mitan
coma una bèla fortalesa. La mar ne’n cubrissiá jamai la cima que servissiá de
refugi nuechenc ai gabians de l’encontrada. Ansin se sonava la Ròca dei Gabians coma se disiá au país.
La Ròca dei Gabians ben coneguda dei navigaires signala ai bastiments
que venon dau larg la mar dei bas-fons que l’environa e servís de remarca
per passar Forn e Blanca, que son dos
estèus perilhós, situits pròche de l’intrada de Lèire.
Segur, fasiá pas rire aquela situacion.
Pasmens, coma èra òrra, sentiguèron, en s’arborant, un sentit de desliurança.
La traucada que venián de faire aviá inspirat tant d’òdi per l’aiga que
mostrèron fòrça jòia quora sentiguèron sota sei pès un quicòm de resistent.
Quanta jòia corteta ! Tombava lo
calabrun, de qu’anavan faire ? Cridèron a la fam, totei.
Èran de drollets, mai tanben de bòns bravets.
Aquelei qu’avián sei gostarons dins sei pòcas ne’n amassèron un molon que
partajèron en bocins d’una mema part, e cadun aguèt la siuna.
La toalha fuguèt lèu mesa.
Apodèron au menut, aquò sembla de bòn dire,
quauquei musclets, quauquei cauquilhatges qu’avián culhits, en furnant sota lo varatge,
ai radièrei lutz dau calabrun.
Dintre lei brigas que lo barquet, en se
petant, aviá gitats sus leis estèus, se trobava una envinadoira mitat clafida
d’una mescladissa d’aiga e mitat clafida de rum : cadun ne’n beguèt una
golada.
Bastava pas que de s’adobar per la nuech. Se
ditz que lei nuechs passan lèu. Es dau vejaire d’aquelei qu’espèran un bòn
liech, sota una teulissa ben cubèrta e una cambra ben tampada ; quora lo
varèc te servís de matalàs e l’illòt de cambrilhon, benlèu que pòs pas ne’n
dire tant.
Èra estada cremanta la jornada ; freja
fuguèt la nuech.
Amolonats au pè dau rocàs, tremolavan dau
freg e ploravan dins l’escur que ponchejava. Marc, d’espereu, sota sa bloda e
dins sei braias d’estiu, començava de se pensar que leis illas desèrtas èran de
residéncias pas tant magicas qu’aquò. Legoff quitèt sa matelòta e li carguèt
sus leis espatlas ; Sant Martin pecaire n’auriá pas balhat la mitat.
Legoff deviá grandir de cent coidadas ;
anava mostrar que çò que pòdon, e mai fuguèsson d’enfants, dins lei situacions
perilhosas, la preséncia d’esperit, lo coratge e la resolucion.
- Mocatz-vos,
çò diguèt Legoff, e escotatz-me. Devriatz èstre vergonhós de plorinejar coma
fasètz. Siatz pas plus d’enfants, caspi ! Tu, Cambajonet, manjas tei sèt ans
dempuei lei darnièrei sardas. Tu, Porniquet, ne’n faràs uech ais arencadas. Tu,
Macabuòus, siás pròche de tei dètz. Tu, Mascaret, podriás quasi cauçar lei
bòtas de ton ainat ! Restètz pas aquí, amolonats coma un tropèu de fedas
pendent l’auratge, rementem-nos que siam totei fius de marins e que nosautres
farem lo marin un jorn. Lo volètz reveire Poliguen, lei volètz retrobar lei gents
vòstres ? Respònde de vos a condicion de m’obeïr e comandarai a d’òmes.
- - Aquò
òï ! Aquò òï ! cridèron totei d’un còp, electrizats par aqueu
lengatge dei bèus. Comanda, e obeïrem. Siás tu, Legoff, lo nòstre capitani !
Èran totei estats breçats, tre l’atge lo mai
tendre, per de racòntes de naviris que se perdián, de chormas escampadas a la
còsta. L’imaginacion s’èra familiarisada d’ora ambe lei dramas de
l’ocean ; sabián forra-borra e coma l’avián ausit dire tot çò que se fa a
la mar pendent aquelei scènas de destressa.
- - E !
Be ! tornèt prene Legoff, se me fau lo vòstre capitani, faretz mon
estat-majòr. Consultem-nos ; cerquem totei çò mielhs de faire a l’endrech
que siam. Que cadun dòne son vejaire e decidirem puei. Es coma aquò que se
passa dins totei lei naufragis. Se dubrís la sesilha. A tu, Cambajonet !
Parla promier.
- - Çò que ne’n dise ieu, diguèt Cambajonet d’una
votz mascla, es que fau tirar de còps de
canon fins a çò qu’un bastiment de passatge nos entende e venga nos recampar.
- - N’avèm pas de canon, diguèt Porniquet.
- - Pas mai que de podra, diguèt Mascaret.
- - Me ne’n trufe, tornèt prene Cambajonet. Me
demandatz mon biais de pensar, lo dòne. Siam pas forçats de lo seguir.
- - N’avisarem, tornèt prene Legoff. A tu,
Macabuòu !
- - Çò que ne’n dise ieu, diguèt Macabuòu, es que
faudriá escaladar lo rocàs, e, quora seriam d’amont, cridar ambe fòrça fòrça en
fasènt de signes de nòstrei mocadors.
- - A tu, enlai, Francés Guilhamin ! Siás
mens grand qu’una quilha ; mai es,
se ditz, dins lei pichòtei boitetas que se tròban lei melhors enguents.
Que ne’n pensas ?
- - Çò que ne’n dise ieu, respondiguèt un fielat
de votz, es que nos faudriá escriure una letra, la botar dins una botelha puei,
e l’escampar a la mar, puei.
- - E tu, Parisenc, as un quicòm d’apondre ?
- - Ieu, rebequèt Marc, dise que faudriá tombar
un arbràs, e, après lo pètge cavat ambe lei cotèus, montar toteis ensems dedins
per tornar a Poliguen.
- - Pas coma aquò, diguèt Porniquet ; es un
radèu que nos fau bastir ambe de plancas dau barquet, e puei tirarem au sòrt
per saupre quau d’entre nos seriá manjat promier per nosautres.
Lei sòcis dau consèu, que s’esperavan pas an
aquela mocion, qu’avián pas previst que posquessiam arribar a un punt tant
naut, fuguèron estabosits. Cadun d’elei, l’aurelha bassa e lo menton sus lo
gavais, se liuriá en silenci ai meditacions lei mai seriosas. Legoff, d’espereu,
aviá perdut de son assegurança. Èra pròche de proposar un amandament, que, se
cas es, metriá lo capitani fòra concors. Una reaccion violenta arribèt lèu dins
l’acampada. Un crit de revòuta e d’indignacion s’escapèt tot d’una :
- - Nani,
nani ! m’agrada mielhs de crebar la fam ! a bas Porniquet !
- - Pardieu ! apondèt aqueu sensa gaire
s’esmòure, es coma aquò que mon papet es estat manjat sus lo radèu de la Medusa !
- - A tu Mascaret ! Diga çò que ne’n pensas,
diguèt Legoff qu’èra preissat de cambiar d’idèa.
- Ieu,
s’escridèt Mascaret d’un biais segur, li vau pas per quatre camins. Ai pas
jamai parlat a mieja, ai pas jamai perdut temps a leis enfielar lei mòts. Çò que ne’n dise ieu
es que nos fau partir d’aquí sensa relambi, abans qu’aguèsson remarcat nòstra
abséncia, ansin soparem lèu-lèu e resquilharem a la chut-chut dins lo liech
nòstre. Quau pòu ne’n dire tant ?
Coma lo vejaire de
Porniquet sotelava la reprobacion, aqueu de Mascaret estrambordèt lo monde.
Aqueu vejaire tant simple e tant ben exprimit leis apasimèt totei e recampèt
totei lei vejaires.
- - Òsca,
Mascaret ! Es Mascaret que parla lo mielhs ! Te ! Es lo vejaire de
Mascaret que fau seguir. Viva lo Mascaret !
Coma fuguèt inesperada aquela ovacion, Legoff, que, i a pas gaire, s’èra vist aclamat per aquela
benda de caponàs, se deguèt liurar a
d’amaras soscadissas sus la fragilitat
de la clamor populària. Tremolèt per la siuna autoritat, creseguèt un momenet a
sa descasença.Èra vengut lo temps de portar un grand còp ara e d’agantar un còp
de mai lo poder que li escapava.
Coma dins un esquichum pintoresc fasiá porgir e tocava un
còp de mai dau dèt tot çò que leis biais de pensar que s’èran produsits èran
completament impraticables, pregondament nècis e perfiechament fadòlis, ara
cranhissiá pas d’agantar Mascaret sus lei marchas dau Capitòli per lo trainar a
la ròca Tarpeiana onte, vira-revira, lo gitèt :
- - Va
sabiam ben, bòndieu ! s’escridèt, que se fau enanar d’aquí ! Mascaret
a pas oblidat qu’una causa : nos indicar lei mejans.
- - Coma !
Coma ! çò rebiquèt Mascaret, que ja perdiá l’apès.
- - S’a
vougut se trufar de nosautres, tornèt dire Legoff, me permetrai de li faire
observar qu’es pas ben causit lo moment, ara. S’a parlat seriosament, li dirai,
a l’esgard d’eu qu’amerita, que, de totei lei vejaires que son estats donats,
es lo siu lo mai colhon.
- - Bota !
L’esperam lo tiu, rebiquèt Mascaret per tenir l’escomesa.
- - Aquí-lo,
diguèt Legoff en auçant la votz : furnem totei dins lei nòstrei pòcas e
ensajem d’i trobar de broquetas !
Aquò èra talament enebit de tocar ai broquetas e de ne’n
emportar que quasi totei ne’n tirèron quauqueis unas dau fons de sei borsons.
- - Anem
zo, s’escridèt Legoff ambe l’autoritat dau comandaire, es pas un radèu mai es
un lenhier qu’anam faire dei plancas de la barca. Fau alucar un grand fuòc que
la flama monta tant naut, tan naut, que posca èstre vista a dètz luòcs de la
mar. Lei naus, en lo vesent, se dobtaràn ben qu’es pas un fuòc de
caminèia ; comprendràn ben qu’es un sinhau de destrèssa ; e
nosautres, amolonats davant la brasa coma de calhas a l’aste, puslèu que
d’èstre redusits a batre la semèla per se desgordir, se caufarem plan planet
leis òsses dei cambas, en esperant que nos venguesson quèrre.
Podèm
pas descriure l’efiech produsit per aquelei barjadissas. Cambajon, Macabuòu,
Porniquet s’inclinèron davant l’engèni de Legoff ; pron d’un bòn fuòc,
aquò bastava a sa glòria.
Solet
Mascaret se mostrava testard e afortissiá mai que mai que faliá s’enanar sensa
relambi.
- - Ara,
apondèt Legoff, anem totei sus lo pònt ! A l’òbra la chorma tota !
E
coma lusissián leis estèlas e que trainava sei companhs, s’endraièt devers
l’embarcacion qu’aviá menada d’una man de mèstre e que se tancava sus lo liech
deis avencs pregonds onte s’èra rompuda lei còstas. Legoff n’aviá ja explorat
la carcassa dins l’espèr d’i trobar un quicòm. Aviá pas trobat que quauquei
paquetons d’estopa, quauqueis estraças de tela quitranada, un pigasson, de
còrdas e un fiu de canebe. De bada. D’aqueleis
objèctes que se n’en socitarà quora lei galinas pissaràn, l’ajudaràn puei.
Armat de son pigasson, ataquèt mai que mai leis flancs entredubèrts dau batèu e
mentre que leis espeçava d’un parèu de còps, leis autres ne’n recampavan lei
estèlas qu’amolonavan forra-borra a l’endrech que Legoff designava.
Quau
a fam, que trabalhe.
Lei
plancas que s’esclapotavan, lei brigas que cercavan de chaspon e que se
disputián dins l’ombra, leis anars-venirs, l’estrambòrd, l’activitat de formiga
que desplegavan sus l’illòt, lei cabussadas que fasián d’esperèlei, siága sus
lo varatge viscós, siága en se tustant leis uns còntra leis autres, tot aquò te
fasiá alenar e finissiá per te tornar
mai fòrt.
Lo
lenhier montava a vista d’uelh.
Brave
moment quora lo capitani Legoff environat de son estat-majòr, fretèt una
broqueta quimica sus lo linçòu de sei braias, e meteguèt lo fuòc a la tela
quitranada e ais estopas qu’aviá recampadas dins lo fogau !
Cadun
teniá l’alen, totei lei còrs èran a l’espèra.
Promier,
aquò fuguèt un nívol de tubèia espés espés que negrejava la nuech.
Lei
minutas puei s’escolèron dins una angoissa sensa nom. Enfin ausiguèron lei
petejaments de l’embrasament. La tubèia s’esclairèt d’una lusor roginela, de
linhas que beluguejavan corriguèron d’aicí d’ailà sus lei promièrei basas dau
lenhier, l’incendi ganhèt lèu la cima, e lèu una garbassa de flamas illuminèt
lo cèu e lei ondadas.
Aquelei
plancas cremadas en signe de destrèssa èran joiosas coma aquelei borrèias de Sant-Joan. Mascaret èra pas tant
urós coma Legoff. Legoff, eu, se congostava dei doçors de sa popularitat
aquistadas. N’èran segurs : la flama nauta nauta, clara clara, apelava la
crida ai bastiments que tenián la mar ais alentorns ; cresián totei a la desliurança que veniá, e
la saludavan ja d’aclamacions brusentas, mentre qu’aicí dessús lei gabians,
desrevelhats en subre-saut, volavan e viravan pròche de seis refugis en quielant
d’espavent.
(de seguir…)
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada