La Ròca dei Gabians 8

Capítol sièis

Lo torneg

Passavan leis oras, donavan pas plus de flamas lei plancas, e, lei dròlles recaptats a l’entorn dau lenhier, sospiravan un còp de mai après lo bastiment que lei deviá reculhir a son bòrd.  L’estrambòrd que leis aviá près totei veniá de s’avalir, eu tanben, leis aliments mancavan, e èran tombats lei pichons dins aquel estat de prostracion e de marasme que succedís falament a totei lei crisis. Ne’n sortiguèron per un novèl accés de desespèr. En mai d’aquò la perspectiva dau retorn a Poliguen, s’aquò fuguèsse possible, lei conflava d’esfrai e de treble. Se pensavan pas sensa pentiments ais angoissas de sei familhas, pensavan pas ni mai sensa terror a l’acuèlh que leis esperava.

Se mostrava tant fièr e tant rassegurat coma leis autres, Marc. Se representava sa maire desconsolada, corrisent tota desvariada sus la plaja. Sabiá qu’èra la mai afectuosa dei maires, e la consciéncia dau mau que li aviá fach eu li grafinhava lo còr ; sabiá tanben qu’èra sevèra au bèu besonh, e se sentissiá tròp copable Marc per posquer comptar sus sa larguesa. Ansin, vira-revira, lamentacions, tot èra lamentacions per totei. Recebián coma un miratge, l’ostalet pasible ont èran nascuts, lo fogau que lei charradissas dau ser esgaiavan, la taula onte s’assetevan ais oras dei sopars, lo liech onte dormissián tant suaus sota lei cortinas de sarga vèrda. Lei bens, lei jòias aisidas qu’avián perdudas per sei fautas, tot aquò congostava per lo promier còp ; reconeissián coma èran estats urós dròllets, coma sei gents èran èstats larges e coma leis aimavan, e lei pequelets pecairets gitavan de lagremas. Èran ja tròp punits, e pasmens son castigament començava a pron pena.

Un còp de mai fuguèt Legòff qu’apasimèt lo monde.

— Fant de sòrt, çò cridèt, avètz pas acabat de cridassejar dins meis aurelhas ? Aquí siam ben. Avèm lei pès cauds, la tèsta fresca e lo ventre liure. Dequé nos manca ? Perqué se planhissèm ? Quauqu’un auriá oblidat de bassinar lei linçòus de sénher de Mascaret ? Sénher lo Vescomte de Cambajonet esperariá-ti son plumon ? Quauqu’un auriá benlèu perdut lei sabatas e la rauba de cambra de milord Macabuòu ? Me ne’n desconsolariáu pas. Quau m’a donat de lops marins coma vautres ? Anatz veire mai de vint bastiments se disputir l’avantatge de vos tornar au Poliguen ; auretz una brava causida, ne’n siáu segur. Quant a la recepcion que son a alestir, vos garantisse pas que li aurà de masts de cocanha sus lo pòrt ò un molonàs de pans d’espècias a cai. Es benlèu possible que lo nòstre marrit país faguèsse l’economia d’un fuòc d’artifici per festejar aquò. Pasmens, crese que pòde afortir qu’aquelei qu’aiman lei rostas ne’n seràn servits. Quauquei rostetas, aquò bastarà, mentre que ieu pagarai per totei e m’emplastraràn de bacèus. Quora pense qu’es lo barquet de papà qu’a l’onor aquesta passa de nos servir de calorifèr, n’ai de susors frejas ! Basta ! A cada ora sufís sa pena : veirem ben de se petaçar. Mocatz vos, e en luòc d’aver lo plorum, ensajem de nos distraire e de nos divertir un pauqueton.

— Òc, çò diguèt Cambajon, fasèm una partida de bilhas.

— Ò una partida de bota, çò diguèt Porniquet.

— Ò de tap, çò diguèt Macabuòu.

— Se fasiáu tot coma lo monde, çò diguèt Guilhemet, demandariáu que faguessiam d’aise una partida de macarons.

— Ieu, demande d’aise de m’enanar, çò diguèt Mascaret.

— Mielhs qu’aquò, perqué pas se còntar d’istòrias, tornèt Legoff. Ne’n sabèm cadun un parèu de bèlas. Per se faire plaser, i a pas mielhs qu’una istòria que se disèm entre collègas. Que cadun diga la siuna, e aqueu que, dau vejaire de totei, aurà dich la mai risolièra, leis autres lei pagaràn de sucre d’òrdi, dimenge que ven, au borg de Batz, après la sortida de la messa.

D’aquel atge ! ne’n faliá pas mai per cambiar lo cors de seis idèas e lei derrabar a sei soscadissas. Fuguèt coma un còp de vent que neteja lo cèu e avalís lei nívols. Pas qu’un crit : còntem d’istòrias ! Ne’n avián totei quauqueis unas au fons dei sacs, mai ò mens vertadieras, d’aqueleis istòrias que lei marins entòrnan dei país luench, que passan dins lei familhas en estat de legendas, e que cada generacion transmet a aquela que la seguís, vistas per un segond còp, corregidas, e subretot mai que mai augmentadas.

Èra dubèrta la liça, totei se languissián d’i intrar ; aqueu torneg, que quauquei bastons de sucre d’òrdi ne’n deviá èstre lo prètz, enflamava leis imaginacions, alucava ben de cobesiás.

— Comença, Porniquet, çò diguèt Legoff ; te devinhe, a ton biais escarrabilhat, que i a quauqua ren de ben bravet que fremís dau bot de ta lenga.

— Segur, s’escridèt Porniquet s’abrivant dins l’arena coma un buòu baug, anem rire ! Vos vau còntar lo radèu de la Medusa, e coma mon papet…

Anèt pas plus luenh, una brefoniá d’imprecacions l’arrestèt cort e ne’n demorèt plantat.

— Porniquet, çò diguèt Legoff magistralament, servissèm pas d’istòrias coma aquò a de gents qu’an pas sopat e que se tròban coma siam ara. Aprofiecha de la leiçon, e, quora frequentaràs la societat, remembra-te qu’un òme ben ensenhat bota jamai lei pès dins lo plat. S’as pas quicòm mai de nos adure…

— Mai me pensave…, repliquèt Porniquet que cercava rasons.

— Zo ! Quauqu'un mai ! s’escridèt Legoff.

— Òc, òc ! s’escridèron totei. Biu Porniquet ! Defòra!

— A ! Bota ! Ve ! Es coma aquò ? diguèt Porniquet ; vos balhe ma demission.

— L’acceptam, diguèt Cambajonet.

— Quau pren la paraula ? demandèt Legoff.

— Ieu ! s’escridèt l’ardent Macabuòu, famós en cò de totei leis especiers de la comuna per son amor desordonat per lei bastons de sucre d’òdi. Vos vau còntar coma que Babolein Macabuòu, mon reire-oncle, posquèt pas jamai s’assetar un solet còp sus son tafanari lei vint darnièrei annadas de son existéncia. 

(de seguir...)