A
l'escansença dei cent ans de la mòrt de Mistral, l'amic Maris Katch nos
manda aqueste tèxt inedich inspirat per Nerto. Gramaci per ta pròsa,
Maris Katch!
Malhana 1883, a l'ostau dau lesèrt, l'ostau endòrmit
Ai tròp balhat au soleu, ara, que vengue l’ombrum per me
faire lum !
D'aquesta nuech d'estiu, sorniera estelada e sensa vent au
defòra, montan encara d'auças de sentors enfarigoladas e tiras camin chincherin emé ta
Nerto, ribon ribanha : l'infern, labrefoniá te damna, que vidassa... Es ren qu'una tempèsta
endemoniada que t'atraversa, que monta au dedins de la clòsca, que s'esbramassa : lo diable
l'i ròda, lo que pòrta pèira. Lo diable te la vai empeirar ta Nèrta. Vendràs coma ela Morga
fatalament davans la fòrça dau mau... S'es pron lèu ajaçada la molher, ara es a la palha,
gaire de temps après lo darnier cant de l'ultima cigala, après sa tisana de telh. Podes
prendre tis aises d'aquesta nuech qu'un grilhet sòrtit de son amagador brusís au luenh, gosta
solet coma tu. Cant de doçor dau restoble. Lo diable ven, negra es ton arma... que
t'enmasquèsse de contunh, lo tipe !
"Lou diable es un coumpaire gai.
Au mes d'abriéu, sus lou margai
Cerco li danso fouligaudo.
Lis escoundudo, la man caudo..."
E Nèrta pecaire que son arma es a resquilhar dins la biaça
de Satan a la chut chut, Nèrta que sa malastrada se complirà fatalament coma dins un mite
antic. Per dire lo verai, la nèrta perèu èra l'èrba di dièus, precisament di rituaus diònisiacs
d'a passat tèmps. Siás entre lis arpas dau diable emé lo perfum dis oras d'escriure que
s'enaura inchalhènt, la sentor abituala dis oras vanas. De badas. Plus fier que li fiers,
plus umble que lis umbles. Lo diable ròda emai la paur, emai la lebre sus lo pònt, emai l'amor,
emai la Morga que se plora dins son prat...
Au començament, èra lo vèrbe, lo vèrbe e lo ferm voler
d'escriure, la fatalitat d'una malastrada. Lo vèrbe e la messòrga... Coma un parpalhon
acolhonit devers lo lum, tot fai lutz e Lucifer i senhoreja, portèire d'esclaire. T'a
agantat. Coma es possible tant vièlh d'èstre totjorn tant atrivat per aqueli chatonètas ? Aqueli
vierginètas dau persègue doble e pas encar madur...
Ton còr es plus a l'epopèia, nimai ton dire, adièu Mirèio,
l'amor t'es vengut copable, adièu la gèsta de Calendal, adièu a tu, Esterelo, adièu lo cant de
fin'amor ! L'ora es au planh, a la negrura, l'ora es au diau : i poncheja ton maucòr
desparaulable. Lo mirau dau cant a crebat.
Nèrta es en fugida, es aflaquida, venguda vierge encadenada
e l'i pòu ren pecaire que dèu pagar l'infame dèute d'un marrit paire desbauchat qu'a
pachejat emé lo diable.
E tu... que siás ara reconegut, enfin maridat, que siás
vengut conselhier comunau, e tu, gosta solet dins ta poèsia ? As 53 ans e te carcanha mai
aquest destin sensa pichòt desempuèi ton maridatge, totjorn pas apasimat ton arma… emé
aquesta cremeson pagana terribla que te secuta, que te bassaca fin qu'a la mesola. E
lo diable ? Es vengut de cotria emé la fe bota es pas estat tant facile d'escondre lo verai
: ta cèrca d'un infinit paganisma...
L'i a sempre quauqua ren qu'es totjorn lèst de desbondar.
Una vergonha qu’a lo gost dau chale de l'amor e de la poèsia...
Bèu promier, dòs antiqui pèiras an mandat lo lèc, la lèbre
dau Pònt dau Gard e la Morga. Te rementas de ta maire e de ta grand que, pichòt, se regalavan
de te racontar còntes e sornètas e tu tanben, te siás regalat emé la lèbre dau
prètzfachier roman qu'es mai una istòria de diable, de paur e de malastrada...
"Quand bastiguè lou Pont dóu Gard
Lou prefachier dóu mau regard
S'èro reserva pèr soun comte
La proumiero amo, dis lou conte,
Que passarié sus lis arcas."
E la Morga ? Aquesta antica pèira levada que nos veniá dau
temps de la fondacion de Marselha e que representa belèu una divinitat feminina,
d'aqueli ligadas a la fegonditat.
Avián rason li vièlhs, lo diable pòrta pèira, lo diable
qu'es d'en pertot e que carreja tanbèn dins sa part estranja e benlèu sorna lo bofe dau bastir dau
mond, lo diable es Rodriga?
Verai que dins lo temps, lo mond bastissèire di catedralas,
companhons soventei fes de la fe benlèu un pauc mau segura èran au servici de si balhaires
d'òrdre, aqueli de la santa glèisa.
De segur que la pèira es tanbèn lo queiron obcene, aqueu
tant impudic dau simbòle priapic,figura gorrina tant presenta encò dis Ancians per dire
lòngamai e pas mai.
Que Nèrta s'enmuralhèsse en morga davans la fòrça demoniaca
sensa jamai venir mongèta e que lo diable rodèsse per aquí e que faguèsse targa a
l'astrada, aquela de l'amor e fin finala de la vida. Es aquí que se complirà sa malastrada
coma previst. The devil ! Simpathy
with him !
Fred, still alive!
La fin deis aventuras de Joseta Kroner arriban lèu... E ara un pauc de reclama:
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada