Capítol XX
Lo miracle
En se
retrobant en cò d’ela, après un lòng avaniment, Na Enric se posquèt un
pauqueton demandar s’aviá pas pantaiat leis scènas esglaiosas que veniá de
traversar. L’òrdre e la patz acostumats ; tot alenava a l’entorn
d’ela . Totei leis objèctes de familha èran a sei plaças, seis òbras
d’agulha, lei libres que presava, lo lume qu’aviá brutlat tota la nuech, lei
joguets dau Marcon, lo volume dei còntes dubèrt a la pagina qu’aviá pas acabat
de legir. Un gai e poderós rai de solèu d’auton intrava dins aquela làupia onte
ren aviá cambiat.
Demorèt
quauquei temps drecha, espepissant lo membre, pensativa e espaventada. A la
vista dau liech, que lei cortinas èran restadas tampadas, se levèt tot d’una
peça, e, fodrejada per lo remembre de la realitat, s’estavanèt un còp de mai
entre lei braç de sa serviciala e de son ostessa, que la quitavan pas.
Quora tornèt
prene seis esperits per lo segond còp, lo curat èra solet pròche d’ela. Li
teniá lei mans, e pregava : pregava en silenci la Maire dei dolors, lo
Dieu dei desconsolats.
Èra apasimada,
l’uelh sec, la votz suava, sens apietosament sus ela, sensa revòuta sus son
astrada. Auriam dich que lo tròn, en la tustant, aviá agotat seis uelhs e botat
son còr en podra. Tot primier, vouguèt saupre dins lei mendres detalhs çò que
s’èra passat, coma son fiu aviá escalat la ròca, coma èra parvengut au darnier
planestèu, coma èra estat emportat ; enfin coma leis autres èran estats
retrobats e sauvats.
— Digatz,
digatz, sénher lo curat. Ieu, vòle tot saupre, vòle tot ausir.
Lo curat,
d’una votz trantalhanta, contèt tot çò qu’aviá après. Escotava avidament amb
una mena de voluptat ferroja, e lo copant soncament amb aquelei mòts : « Pecairet
! Pecairet ! » que s’escapavan a cada instant de sei bocas.
— Ansin, çò
diguèt, es acabat, es mòrt. An tornat totei leis autres : eu solet tornarà
jamai ! E be, sénher lo curat, vos vau dire quauqua ren : ai pas que
çò que merite. Dieu m’a castigada, e a ben fach. Siáu estada una marrida maire.
Çò que vos dise aquí es la veritat. Aviáu ja perdut dos dròlles. Èran mòrts entre
mei braç, mei dos promiers ! Aviáu recebut son radier buf. Leis aviáu
sepelits de mei mans. Deviáu passar ma vida a lei plorar. Au bot de quauqueis
annadas, leis aviáu oblidats quasi. Marc lei remplaçava dins mon còr. Ère fièra
de sa beutat, m’enebriáu de son tendrum. Pensave plus ai dos autres. Quauquei
jorns mai, e mon marit nos veniá retrobar. S’eriam quitats dins lo tristum ;
se recampaviam dins la jòia. Nani, veguetz, ère tròp urosa ! Aviáu pas lo
drech d’èstre urosa coma aquò. Dieu m’a castigada ; me planhe pas.
Febrosa,
parlèt longtemps. Anava fins qu’a s’acusar de s’èstre pas mesfisada dins
l’acompliment de sei devers envers lo Marconet.
— Siáu ieu
que l’ai perdut, çò diguèt ; es ma fauta s’es mòrt. Lo cèu m’auriá pas
esparnhat seis avertiments. Aquela mar qu’aimava, ne’n aviáu pau, m’esglariava.
Quauqua ren me cridava aquí que l’atrivava per l’engolir. Auriáu degut velhar a
tota ora, e me siáu endormida sens onor !
Pas un
senglòt, pas una lagrema, mai
d’estofaments, d’angoissas frequentas, e tanben de retorns passatgiers
d’egarament e de baujum.
— Faguem pas
de bruch, parlem a la chut-chut. Dormisson aquí totei tres. Ai tampat lei
cortinas, de crenta que lo jorn bèu lei geine. Legòff leis a retrobats sus lo
planestèu de la Ròca dei Gabians. Son fòrça alassats. Quora se derevelharàn,
vos lei mostrarai. Lo màger se ditz Armand ; lo segond, Alfred ; lo
tresen es lo Marquonet. Veiretz coma son polidonets totei tres !
Èra ni
Bossuet, ni Massillon[i]
que lo curat de Borg de Batz ; mai lei plors que rajavan sus sei gautas
passidas èran mai parlaires que non pas un sermon.
— Dòna, li
diguèt enfin, me vesètz vièlh. Pendent lo cors de ma vidassa, ai vist de pròche
fòrça desfortunas ; ne’n ai pas vist que fuguèt comparabla a la vòstra.
Siatz, segur, la creatura la mai digna de pietat qu’ai rescontrada dins aquela
valada de lagremas. Lo monde pòu ren per vos ; apielatz-vos sus la man que
vos tusta, es la soleta que vos posque secorrir. Vos castiga mai vos esprova,
Dieu. Vos marca dau sagèu de son eleccion, Dieu. Aquò’s ren, chatona. Perdètz
pas de vista que vos sòbran quauquei pantais a emplenir ailabàs ; siatz
una esposa crestiana. Vòstre marit es pas mens a plànher que vos ;
aujornd’uei mai que mai, necita de vòstre devocion eu.
— Aquò’s
verai. Es sa vida aquel enfant. Fau pas que vèngue ! Fau l’empachar de venir ! Li vau
escriure, lo vau alestir… mai qué dire, bondieu ? Ajudatz-me, siáu fadada.
Cercava de
que escriure.
En recampant
sei papiers forra-borra, meteguèt la man sus un plec mandat per la pòsta, e
qu’èra aquí dempuei la velha.
Estracèt
l’envelopa e legiguèt la bilheta que vaquí :
París lo 14 de
setembre
« I
tène pas mai ! L’as dich leis afaires fan pas nòstra vida. Ò careis
aimats ! jòias soletas de mon còr, vène doncas vos retrobar fin
finala ! Ma molher, mon dròlle, vos vau quichar dins mei braç ! I a
pas que vos au monde, tresaurs doç ! i a pas que vos, lo restant es ren.
Partisse deman, per l’express dau ser. Aquelei quauquei mòts me precediràn que
d’un jorn. Siáu tot simplament lo mai urós deis òmes ; i a pas de bonaür
coma lo mieu.
H. »
— Sénher lo
curat, çò diguèt Na Enric, menatz-me. Es partit, ven, serà aquí dins una
ora ! Que volètz que li digue ? qu’a plus de dròlle, qu’es mòrt son
fiu ! que m’aviáu fisat son fiu ! qu’aviá promés de li tornar son
fiu ! Es pas possible ! Dieu vòu pas que digue aquò. Menatz-me, ò
demoratz puslèu. Òc, demoratz, per gràcia, per pietat ! Tornarai quora me
sonarà. Siátz bòn, sénher lo curat, sabètz pertocar lei malaürós. Digatz-li que
vive, qu’aurai la fòrça de viure. Viurem l’un per l’autre, ambe l’espèr de
retrobar, dins una existéncia mai, leis èstres carivents qu’avèm perduts.
En acabant
aquelei radierei paraulas, aviá sentit son còr se detendre.
Passèt lèu
son mocador sus seis uelhs, e, se reajustant ambe velocitat, anèt s’abrivar
fòra la cambra, quand subran ausiguèron lo rotlament d’una veitura sus lo cai.
Èra la
veitura de Gueranda.
Vouguèt
fugir : aviá lei pès tancats.
Un bruch de
pas montava dins l’escalier.
S’escagassèt
sus ela e s’escondèt lo caratge dins lei mans.
Lo curat
s’èra arborat e agachava la pòrta.
Se dubriguèt
subran, la pòrta, Sénher Enric se mostrèt au lindau.
Sabiá ren,
arribava joiós.
— Vai-t’en!
Vai-t’en ! s’escridèt Na Enric sensa gausar levar la tèsta.
Ne’n poguèt
dire mai : se rompèt en senglòt sa votz.
— De
coratge, sénher ! diguèt lo curat ; Dieu vos esprove un còp de mai.
De coratge per vos… per ela !
Sénher Enric
se teniá sus lo lindau, leis uelhs e lei trachs trevirats.
—
Marc ! tornèt dire en s’abrivant cap au liech de son fiu.
—
Marc ! tornèt cridar un radier còp en escartant lei cortinas d’un biais de
desesperança.
I aviá sus
la cubèrta quauqua ren d’envelopat dins un chale.
Au tresen
apèu, mai retentissent que non pas leis dos autres, lo chale se meteguèt a
bolegar, e çò que i aviá d’envelopat dins sei plecs sautèt au còu de Sénher
Enric en disent :
— La bòna
salut, paironet !
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada