La Ròca dei Gabians, episòdi 21

 

Capítol XXI

Qunta bèla jornada emplida de totei menas d’esmogudas que non sai ! S’èra espandida dins la borgada, la nòva. Marc, dempuei lo moment onte s’èra sentit entrainat per l’ersa, se remembrava pas brica de grand causa. Òm cridava au miracle : un àngel aviá reculhit lo dròlle e l’aviá menat dins son liech ! Totei leis estajants, recampats sus lo cai, acampejavan la pòrta de Na Enric e demandavan de  veire lo Marquonet, tròp fèble encara per poder davalar. Na Enric fuguèt obligada de se mostrar a la fenèstra e de lo presentar a la populacion espantada.

Assetat sus lo lindau, e completament estrangier a çò que se debanava a l’entorn d’eu, Bibia gostava, tranquille, d’un crostet de pan e d’una ceba crusa.

Pasmens, lei promièrei reconeissenças apasimadas, la maire aviá reconegut lo chale onte son fiu èra envelopat : èra lo tartan qu’aviá laissat ai mans de Bibia. Qunta aparéncia que Bibia auriá jogat un ròtle dins aquela aventura ? Soleta, Na Enric, sensa poder l’explicar, vesiá ja la veritat. Avans de se faire dins son esperit, son còr fasiá lume : l’esperit cerca, lo còr devinha.

Una chalopa qu’aviá disparegut dau pòrt dins la nuech veniá d’èstre retrobada au fons d’una cala, pròche de la borgada de Batz, sensa degun a bòrd.

Vaquí çò qu’aprengueriam dins la serada :

I aviá sus la còsta, au dessús de la baia onte la chalopa èra encara encalada, un casau onte restava un parèu dei mai paures. Malautejava l’òme ; aviá passat la nuech au cabeç la femna. Una ora pròcha de la poncha dau jorn, s’èra dubèrta la pòrta butada per un ventàs, e èra rintrat Bibia amb un dròlle dins sei braç. Lo dròlle èra rotlat dins un chale, ensucat, quasi mòrt de freg. Bibia semblava transfigurat : seis uelhs beluguejavan coma dos mochons. A pron pena intrat, aviá gitat dos fais dins la caminèia, presentat lo dròlle a la flama, e, en tot lo breçant sus sei genolhs, li versava gota a cha gota dintre lei bocas lo vin d’una fiòla nosada d’amarina, qu’aviá tirada de sa biaça : tot aquò d’un biais fin e mairau.

Vint minutas puei, s’enanava coma èra vengut, portant amb eu lo dròlle que dormissiá contra son pitre.

Èra Bibia, l’àngel. Qué ! diretz, aqueu mostre d’aquí, aqueu marrit, aqueu bedigàs ? E be, òc ! bastava de la benvolença d’una femna, de caressas e de la gràcia d’un dròlle, per escampar dins aquela fanga un grum d’affeccion, de reconéissença e de devocion. Aqueu grum, canhós, quasi inèrte aviá espetat subran en preséncia dau desespèr e la colerassa de la maire. Bibia aviá comprès, fin finala que Marc èra partit ambe leis autres, que sa vida èra en dangier. Instintivament, sensa se n’avisar que l’acte qu’anava complir èra remirable, coma un projectile obeïssent a l’impulsion qu’a recebuda, Bibia aviá corregut vers lo pòrt, s’èra ronçat dins una chalopa, aviá governat sus la Ròca, èra arribat tot bèu just per agantar lo dròlle que l’ersa retbalava.

L’aviá menat Dieu, l’aviá tornat Dieu. La lusor que s’èra facha aviá pas durat quauqueis oretas ; sa mission emplida, son òbra acabat, lo paure fadat aviá cabussat dins sa nuech, se remembrava plus. Na Enric aguèsse bèu lo virar e lo revirar barca a travèrs, pas un bolegadís interior que brande sa carabessa mau fargada.

— Potoneja-lo ! diguèt la maire a Marc en lo gitant au còu de Bibia.

Bibia agachava d’un còp l’autre e la maire,  e lo dròlle. Portèt a sa boca un dei dèts de sa man, aqueu qu’aviá pensat  Na Enric, e s’aluenhèt.

Quora arribère au Poliguen, l’amèu se tornava metre a pron pena de seis esmogudas.  Assistiguère, lo lendeman, a una ceremonia pertocanta. De matin, totei lei dròlles, dins seis vestits de festaires, se tenián recampats lòng dau cai, sus una fila soleta. Aquò campanejèt, e  aquò dindèt sensa relambi, la chormeta brandussèt alora, e se debanèt d’esperela sus la còsta, tot en abrivant vers la borgada de Batz. Pès descauçs, cadun d’elei un ciri a la man, s’anava en romavatge a la capèla de la verge ; èra un vòt qu’au moment màger avián fach, sus la Ròca, a Nòstra-Dòna-de-Bòn-Secors. Lei familhas caminavan darrier, Sénher e Na Enric tampavan la marcha.

A la mema ora, lo curat de la borgada de Batz e son vicari, precedits de la crotz e de la bandiera, seguits deis estajants de la borgada, s’anavan en procession au rescòntre dei pelegrinets. Òmes e femnas cargavan aquelei vestits polits que semblan raubats de l’Orient, e que lo temps a pas poscut modificar, e mai dins una epòca onte l’originalitat dei vestits a disparegut amb aquela dei costumas e dei biais dispariers. A mieg-camin, ne’n formavan pas qu’un solet lei dos cortègis. Aviá cantonejat lo Magnificat lo curat, que lo cantavan a l’unisson totei lei votz. Un solelhonet esclairava aqueu tablèu d’aquí : lo  bruch de la mar, grèu e solemne coma aqueu d’una orguena bèla, seguissiá lei cants religiós.

Après la ceremonia, lo bòn curat davalèt lei marchas de l’autar, e diguèt aquela charradissa corteta :

« Meis bòns enfants,

» Avètz désobeït a vòstrei gents, e vos a castigat Dieu. En preséncia dau dangier comun, vos siatz ajudats l’un l’autre, e vos a ajudat Dieu. En fàcia de la mòrt, avètz pregat Dieu,  e vos a desliurats Dieu.  Que tot aquò vos sèrve d’ensenhament. Mostratz-vos somès e respectuós vers lei familhas vòstras ; esparnhatz lo còr mairau ; aimatz vos leis uns leis autres ; e, que qu’arribe, aguètz fisança dins lo cèu. Sabètz totei quetei son lei mans que sauvèron lo Marconet. Aviam cresegut promier qu’èra un àngel que l’aviá recampat. Lo miracle resta dins son entier, e, perque Dieu, dins sa bontat, se servís dei mai umiles instruments per l’acompliment de sei projèctes, aprenètz per aquí, enfants mieu, a èstre bòns per totei e a pas mespresar degun. »

Una urosa suspresa esperava leis amiguets nòstres quora s’entornèron au Poliguen. Per lei suenhs de Na Enric, un tibanèu èra estat quilhat sus la plaja : asostava una taula improvizada, copiosament clafida de carns frejas e de pastissariás de menatge, lo tot seguit de fruchas de la sason e de quauquei botelhonetas de bòn vin. La presidéncia dau repàs fuguèt d’en promier ofèrta a Marc, que refusèt aquel onor e mostrèt Legoff coma mai digne de fe. Se faguèt pas pregar lo jove eròï, e, coma sus la Ròca dei Gabians, aviá donat l’exemple de coratge, de la preséncia d’esperit e de l’activitat, es taulejat que subrepassèt per son gromanditge totei leis autrei convidats e mostrèt que meritava tanben de lei bailejar sus aqueu camp nòu de batestas.

Sénher e Na Enric passèron encara quauquei jorns au Poliguen. Aquelei quauquei jorns fuguèron emplegats coma fau. Reparèron la perda esprovada per Legoff en li fasent present d’un barquet nòu e tot mastat, crompat dins lo pòrt de Nantes. Lo pescaire, dins sei regraciaments, vouguèt que portèsse lo nom dau Marquonet, e aqueu nom fuguèt marcat en letras d’aur au coronament de l’embarcacion.

Lo felen de Tomàs 1^er recebèt, eu, una mòstra d’argent d’aquelei mòts estampats au dedins de la cuveta : A Pèire Legoff, que manja sei dotze ans, remembre dau 15 de setembre. Pensam ben que Bibia èra pas oblidat ; mai qué faire d’aqueu malaürós ? Aviam promier soscat a li donar una cabana sus la còsta ò a li assegurar un recapte dins un ostau de caritat ; tot aquò èra impracticable. D’un caire, la proprietat, e mai pichona siegue, demanda de suenhs de susvelhança e d’administracion que Bibia auriá pas poscut seguir, d’un autre caire, la vida sedentària d’un ostau de recapte èra tròp contrari ambe sei biais barrutlaires. S’acontetariam de lo recomandar au bòn curat de la borgada de Batz, en li laissant entre lei mans de qué subvenir ai mejanets dau paure deseretat.

Èra enfin venguda l’ora de partir. La familha Enric, escortada de la populacion dau Poliguen, s’entornèt a pè fins a Guérande. Es aquí que se debanèron leis adieus. Se corfendiá Marc. Au moment de montar dins la veitura, potonejèt totei seis amiguets. Na Enric fuguèt potonejada per totei lei maires.

Quauqueis oras puei, èran sus l’empont dau batèu de vapor que remontava Lèira. Leis aviá seguits Bibia, en corrent, fins a Sant-Nazaire. Restèt longtemps sus lo cai, tancat, plegat en dos, son agach estacat sus lo batèu que s’aluenhava, e, quora l’aguèt perdut de vista, de gròssei lagremas tombèron de seis uelhs, que fins a.n aquí avián jamai plorat.

(de seguir, de segur...)