7. Coma lo marin bèu…
M’agacha lo
vièlh.
Leis estèlas
dançan dins l’aiga dau pòrt.
-Pòde pas
continuar. Ai set.
Demande un
pòrto blanc.
Fai durar lo
gòt.
Tòrna prene
lo racònte.
8. Arriba lo gau.
« - Me remente. Lei
Portuguès èran per òrta. Jorn especiau : anavan totei a la forca ;
per manjar ensems ! Lo lendeman sortiguère doncas ambe mei doas femnas
d’amor. Eriam dins un país
larg ! Se podiam partejar lei sentiments e lei còs, finala ! Una a
cada braç ! Quanta fiertat ! Pasmens ère ben socitós de saupre coma s’anava
acabar l’afaire. Fasiá
bòn. Fasiá soleu. Niflave la bòna odor dei polets que tornavan e viravan dins
la brasa en banhant lo sòu de son chuc de sang e d’òli.
De
grands e lòngs estaudets blancs alestits pròche de la poténcia. La
cordassa, coma un decòr de tiatre au platèu nus anonciava l’espectacle de la
mòrt au mitan dei sietas, dei gòts, dei platèus de frucha de sason. Esperavan, lo mond, la dança de la
mariòta desmembranda. E mai ieu, botat per l’estrambòrd, crese qu’aviái enveja d’i
participar… »
Cala
lo marin.
Non pas per demandar un gòt de
mai, nani.
Cala perque sosca.
Leis uelhs dins lo vuege.
Tòrna dire lei darnièrei frasas
que l’espevantan :
-…òc, aviái
enveja d’i participar.
Tòrna prene :
« - Lo rei nos aviá gardat tres plaças a sei costats. Mei doas femnas e
ieu. Eu, pròche de la sieuna. Son fraire veniá de se maridar amb un òme, èra doncas assetat a la
cadiera vesina. Lo magistrat rosigava ja una coissa de polet de sa man drecha
mentre que sa man gaucha pegosa d’òli e de chuc de carn caressava l’autra
coissa d’una joventa per agantar, segur, sa pachòla.
Lo Rossèu,
aqueu de la grandor d’un enfanton, se sarrèt au mitan dau plan, de son gròs
tamboràs faguèt silenci en cridant :
-Rantanplanplan! Rantanplanplan!
Rantanplanplan! Agachatz bravei gents ! Agachatz l’espectacle polit !
Encuei ! Agachatz doncas ! Comprendretz la largueza dau rei de
Barcelos ! Comprendretz la largueza dau rei de Barcelos ! Zo
mai ! Rantanplanplan! Rantanplanplan! Rantanplanplan!
-Visca lo rei de Barcelos !
Visca lo rei de Barcelos !
Intrèt
en scèna l’estrangier. Cranhissiá
degun. Nani. Aquò se remarcava. Òme
fòrt. Dins lei trenta ans. Leis uelhs castanh. Lo pèu lòng. La cara
blanquinela. La capa e lei vestits negres. Tot aquò forçava lo respècte.
- Qu’es ta darnièra volontat,
estrangier ? Rantanplanplan !
-Me pòde parlar a Sénher
Magistrat ?
-Segur, s’es ta darnièra volontat !
Rantanplanplan !
Subran
lo silenci. Lo mond manjavan sei paraulas.
-Sénher Magistrat, gramaci de m’accuelhir ambe
lei gaus rostits !
-Coma ? Te vas morir e me
parlas de manjar ? Me parlas de mei gaus rostits ? Es una
galejada ? De mai siás
estrangier, de mai siás
fadat… A ! Aurem rason de te tugar ! A ! A ! A !
Cacalassa
lo magistratàs. Cacalassan lo mond. Cacalasse. Cacalassan mei molhers.
Cacalassan lo fraire e son marit. Lo rei bravet, vesent leis autrei rire,
cacalassa tanben mai d’un cacalàs quichat. Lei penas de mòrt e la violéncia li
agradan gaire. Eissuga sei lagremas a l’ombra deis estaudets.
Alòr
de sa votz de tragedian ditz l’estrangier :
- Ve, lo gau, aquí, dins lei brasas !
Aqueu, la saup, eu, la veritat ! Se siái innocent cantarà quora me pendolaretz !
Zo mai ! Cacalassa lo
magistratàs. Cacalassan lo mond. Cacalasse. Cacalassan mei molhers. Cacalassan
lo fraire e son marit. Lo rei bravet, vesent leis autrei rire, cacalassa tanben
mai d’un cacalàs quichat… S’escana e escupís quauquei bocins de polet lo magistrat qu’intran e sortisson
per sei negras dents. Laissa tombar sa coissa de polet e tusta sus aquela nusa
de la vesina en oblidant de li tocar la pachòla.
-Eu ! Crida la femna.
-A ! A ! A ! A !
A !
Alòr ?
M’anatz pas creire… lo borrèu pren l’estrangier per lo braç que se laissa
faire. L’estrangier puei laissa lo
borrèu darrier, s’envai a la mòrt, solet, brave coma un taur que saup que tot
es acabat quora se lèva l’arena. Çò pivelant es sa marcha lentosa sus leis
escaliers. Comença de montar, plan planet, coma un rei. La capa freta
doçamaneta lo sòu, escobant plan planet la poussa de tèrra jauna ambe de podra
d’aur. D’aise. D’aise.
Ma
tèsta me vira pecaire en causa dau vin agre e dei olors de polet, e de l’olor
de susor de mei doas femnas que me quichan e me peçugan, l’odor de sei carns
mescladas au perfum fòrt d’aiga de ròsa e de l’urèa de la transpiracion. Totei
aqueleis odors mescladas anoncian la minuta abans la mòrt.
Agache
lo gau que negreja, que vira sus l’aste, rabinat, la boca entre dubèrta per lo vise
que li trauca lo quieu, seis uelhs que venon blancs revirats au cèu.
Arriba lo
borrèu sus l’empont. Nosa, còp sec, la còrda au còu de l’estrangier. Davala
puei per accionar la trapa que lo farà pendolar.
Subran :
quanta peta ! Crese racar tant aquela vision ven violenta e subrenaturala !
Ara vese lo gau tornar de l’infèrn. Sei uelhs se reviran cap an ieu mentre que
coi e rabina mai.
Bondieu !
D’un còp de bèc lo reviscolat copa l’aste que se rompt dins lei flamas. Lo gau
sensa plumas, nus coma un vèrme, s’escapa dau fuòc, e, lo morcèu de vise au
quieu comença son cant, sautejant per amorçar lo darrierei cramaduras de brasas
que sentís sota sei
patas.
S’aubora lo bòn
rei :
-Canta ! Canta ! Aquò òï !
Lo podèm desliurat l’estrangier ! Lo pod…
Mai…
pataflòu ! Sota l’òrdre dau magistrat desvariat mai furiós, la trapa s’acciona. Urosament,
lo penjat a pas lo temps de bendar, coma per magia quora canta lo gau, se desfa
lo nos coma una serp que s’escapa, cranhissènt lo baston.
Alòr lo rei,
sota lei òscas de la fola, fai demandar dei suenhs a l’estrangier, li serva e
li balha sa cambra mai bèla. A mai li fa levar una estatua onte dormisson leis
aucèus nafrats.
Passèt lo
temps. L’estrangier se maridèt amb una lauraira que sentissiá fòrt la vaca mai que
jogava de musica e que li agradava la bòna poesia.
Partiguèt en
Galicia, lo Magistrat. Lo reiaume correspondiá pas plus a seis idèas, pensava. En mar, se neguèt.
Coma ieu,
après la festa granda que lo rei faguèt donar per la dubèrtura d’esperit dau
reiaume que se perlonguèt fins a Portugau tot, laissère mei doas femnas après
una nuechada d’amor e assajère de n’en trobar tres de mai.
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada