La Ròca dei Gabians 1

A mon nebot, Pau.

Pouliguen es un amèu de Bretanha situit pròche de l’ocean, entre lo borg de Batz e la boca de Leire, amb un pòrt de pesca pichon e comèrcis que lei montilhas assostan d’un caire, e que bòrda l’autre d’un cai regular onte leis ostaus se calan a la plaja. Leis alentorns ne’n son nús e plans e ofrisson pas, e mai fuguèsse per l’uelh tristós dei Lanas, lei bruscs, lei camps d’argelàs e de ginèstas, poesia familhara dei paisatges d’Armorica. I arribam a travèrs lei salins que l’envolopan de tota part. Pasmens, mancan pas de caractèr aquelei salins, subretot quora lo solèu leis embraça e lei fa beluguejar coma un jaç de gibre ò de cristau.

Es propret e risènt l’amèu. I vivon totei leis estajants de la mar, pescaires ò paludiers. Leis ostaus, bastits ben coma fau, respiran au dedins l’onestetat, l’aisança, e lo trabalh. La plaja, unida e segura, es esgaiada  a toteis oras per leis evolucions  aerianas dei gabians e dei talha-vents, que semblan afeccionar aqueleis endrechs. Pas luenh, un bosquet d’arbres de l’Ubac mescla l’odor sana de peresina coma lo buf ja sanic de l’ocean.

Foguèsson secarosas leis environas, s’i podèm passejar bravament. Tota la partida de la còsta que s’espandís fins au Croisic en tocant lo borg de Batz, sens èstre tant grandaràs coma lei baus de Normandia, presenta pasmens d’aspèctes mai variats, d’accidents mai pintorescs. S’eiriça de rocàs, mai lei mila anfractuositats e leis escaliers naturaus que lei paluns an traucat dins lei flancs dau granit permeton a cada instant de comunicar ambe la mar e de s’entraucar, se podèm dire ansin, dins son intimitat. Vaquí coma m’agrada la mar, coma una amiga e gaireben coma un espectacle. M’agrada de charrar ambe ela, de la seguir d’a passets sus lei estèus que descubrís en se retirant, ò alora, espandida sus la sabla dei baias solitàrias, de la veire envasir pauc-a-cha-pauc sei maratges e gitar a mei pès son èrsa careçosa. Foguèsson pas sei colèras que m’agrada pas d’èstre envolopat.

Ai viscut sus aquela còsta d’aquí durant de setmanas, e lo remembre me ne’n es doç. I a un briu d’aquó. Èra pas qu’un drollet, mon fiu : lo vese un còp de mai córrer sus lei brisants e jogant ambe lei lamas, coma se començava ja l’aprendissatge dau mestier rufe e polit que deviá embraçar mai tard. M’agradariá de tornar au Poliguen. I vivèm d’un biais simple e a gaire còst. Çò que m’agrada mai que mai es que l’an en òdi l’eviton e lo conéisson pas, lo brave monde. Aqueu pòrt pichonet, tant pasible de costuma, veniá d’escapar, coma i arribère, a un afrós desastre e se trobava sota lo còp de seis emocions violentas qu’aviá sentidas. Vaquí, mon Paulinet, çò que s’èra passat, car es per tu aqueu racònte d’aquí. Avoa-lo, ta pigresa comptava sus la miuna, e cresiá ansin s’assegurar de lòngs lesers.  Te veses ben atrapat, mon drollet ! Voudriáu qu’aquela istòria t’interessèsse, per te donar, ben d’ora, lo gost de la lectura. Pòsca te metre dins un estat de legir corentament aquelei que còntan meis amics Stahl, Jules Verne e Macé, auràs pas de regretar ta pena, e ieu, aurai pas perdut temps.

Jules Sandeau.  

Revirat per lo Tam d'après Jules Sandeau, La Roche aux Mouettes, Geneva, Soïssa, Edicions Famot, 1980, p. 9,10,11,12.  
Dessenhs au futre negre dau Tam d'après l'edicion originala.  (c)2018