diumenge, 14 de juny del 2015

Bestiari, epis.2, gau de portugau.


      2. Quora se cònta lo marin vielh.

 « -Ah ! Mossalhon ! Ne’n vos devètz pausar de questions ! Vos demandar quau siái per vos sonar coma aquò. Ben tanben, me vesètz venir vielh... Ai quicòm de dire : ai un poder magic, siái immortau. Sabe pas lo perque mai m’empacha de morir, lo temps. La mòrt la coneisse pas : trauque lei sègles. Don ? Sortilègi ? Enfin... bota... Ai lo poder de morir pas. Vaquí.
Mai tornem au racònte que vos interessava tot ara.
  Vos vau contar una istòria vertadiera. Esperatz... me concentre. Sabètz, a mon atge... Vau ensajar de lei recaptar lei sovenirs... La tèsta me vira... A ! Aqueste còp, li siam...
 Me pense que se passava a l’atge mejan, a la fin de l’atge mejan puslèu. Mentre que me fasiái ja vielh, tornave de Galicia e s’èra arrestat mon batèu au barri de Braga. Marin, aviái fach totei lei mestiers de la mar : cambusier, arenguier, e fornier de marina. Mai vendriái capitani, pirata, corsari mai... mai èra un autre temps, un autre temps, coquin...
  Au temps de mon racònte, doncas, ère un pauret pescadoret sensa fortuna.
Mon peis,  l’ère vengut vendre au brave rei de Barcelos.
Lo brave rei de Barcelos èra conegut per sa largueza. Lei trobadors, leis aviá aculhits longtemps dins son castèu. Aquelei èran en fugida. Ansin respectava lei femnas coma de divas, lo rei. Òc, es ben d’aicí que veniá sa largueza. Aviá la filosofia dei trobadors. Fòrça sensible tombava de lagremas coma d’uòus.  Sentissiá la misèria de l’univers au pregond de sa carn. Èra sa fòrça aquò. Lo cresián fèble lo mond. Mon bòn rei de Barcelos l’aviá decidit ; cadun dins son país podiá aimar coma li agradava. Mai que mai, lo reiàs respectava totei lei religions e sovetava la benvenguda au mond.  Paures ò rics, ve. Ansin se disiá son reiaume : lo reiaume dau plaser.
Basta ! Agradavan pas en totei seis idèas ! La màger dei conselhiers (mai que mai son gròs  magistrat) aurián ben copat la lenga dei blagaires e escampat totei lei paures dins la fòssa !
 Lo magistratàs tustava sa femna e l’empachava de legir.
Lo contrari dei leis d’aquí.
Quora me veguèt tant polhós, tant fargata, ambe mei rets – largueza - lo rei me prenguèt en cò d’èu per una temporada.
Siái arribat au reiaume dei plasers, me demandèt de me lavar. Sei servicialas me balhèron fòrça banhs, tombèron lo sabon negre dins l’aiga cauda ; ansin me donèron quaquei plasers que me tornèron a mei sentits de lop de mar. Puei, còp sec, envelopat dins mei linçòus mofles, me faguèron la lectura per s’assegurar de mon bòn sòm.
M’adoptèron.
Lo rei m’offrissiá lo jas, lo repais, l’amor e lo saber.
En escambi, ère encargat de li tornar cada jorn son morcèu de merluça que fasiái secar en bacalau.
Coma vesiá mon bel amor per lei femnetas, demandèt ais amorosas, se volián ben coneisser lo saupre-faire d’un avi e de me jónher dins la cambra cada nuechada.
 Èran Maria e Melia lei doas femnas. Una blondeta e una bruneta, ben fachas coma cau onte fau. E ! E ! E ! Un ser mentre qu’aimave Meli ausiguère un crit dins la cort dau castèu. Un crit agut e penible. Un crit de femna.
Veguère lo lume de la torre la mai nauta. La torre dau rei. Que cridèt :
-Quau vòu lo mau deis estajantas de ma ciutat ? Mei femnas ! Mei femnas aimadas ! Mei femnas protegidas ! Sordats ! Sordats !
Pecaire, lei sordats trobèron Maria, mòrta, defòra, a ma pòrta, la boca de sang que rajava au sòu. De la paur, Meli, coma èra vestida, fugiguèt la cambra e s’econdèt dins la cròta dau castèu.
Aguère pas lo temps de bufar que dos sordats me prenguèron de fòrça dins lo liech :
- Sota l’òrdre dau rei de Barcelos ! Vos arrestem !

(De seguir...)