dimecres, 4 de març del 2009

Truffaut et le décor nimois, suite et fin



Vaqui un Nimes que coneisse e qu'aime. Quin trabalh de la fotografia! Osca per toteis aquelei sentits d'enfancia sublimats per lo paisatge! Es de grand cinèma per un promier filme! Lo promier filme de Francés Truffaut!

diumenge, 1 de març del 2009

Claude Chabrol et le décor nimois

Avèm aimat lo Chabrou que filmava la Bretanha, lo gaspiu, la pregondor de l'ocean que rebatlava lo mirau deis armas dei personatges. Coma dins lei grands romans dau sègle 19. Lo paisatge, pron sovent, prenié lo ton ironic dau narrator que, coma en co de Flaubert, se resquilhava dins cada decor e se risié de nos mandar d'enigmas policièras o d'estudis de mors tant trabalhadas. Fins a la fin deis annadas 9o, me pensave qu'aquel art tissos dau Chabrou prenié de sens tot dins l'obra complèta d'un autor grand vengut de la novèla ersa e defendié d'aquèste biais lo vertadier filme d'autor (amé de longa de clucadas ai mai grands romanciers). Se fau rementer de l'art suggestiu dei cineastas de la novèla èrsa, marcada per lo neorealisme italian, de filmar lei carrièras e vestigis deis ciutats urbanas. Fotografias socialas d'una epoca. Fotografias forta de l'arma deis artistas. Aviam jamai vist aquo au cinèma. Era un regau.
Ara, Chabrou vira a Nimes. D'aquel artista, espereviam un agach personau sus la vila nostra. Aièr, au Cinèma Lo Semafore (lo cinèma d'Art e d'Assaj de Nimes) trobère pas ço que vouguère. Una question s'impausa, a default de se pausar: Nimes, fau-ti saupre perqué ara lo realizator s'i troba? Dequ'es la toca artistica que justifica sa causida ? De qu'es lo liame afectiu e creatiu que ligarié sei personatges an aquèste univers gardonenc de garriga, de secaressa, de calimàs e tanben de regdor protestanta? Perqué trobam pas dins la narracion aquèste vent de libertat espanhou qu'om rescontra dins leis andronas escondudas, entre tapàs, flamenco e bodegà, que liga lei gents entr'elei? La largueza occitana dau pople nimesenc e lei liames que nosa coma un vira-vira gigant amé lei vilas e lo monde? L'autorota que mena facilament en Avinhon, Marsilha o l'aeroport de Gardon per s'escapar dins lo monde? E de la romanitat nimesenca dequé n'en fa, l'autor? e de son romantisme gris que colora lei carrièras escuras? Malastrosament dins lo cinemà contemporanèu de Chabrol, la vila joga pas plus lo rotle magic que prenié a passa temps. E es de mai triste, per una vila coma Nimes, cargada d'istoria(s). Siéu un barrutlaire nimesenc. Vos pode dire que leis ostaus causits dins lo filme semblan pas an aquelei que traucam dins lei nautors dau barri de la Crotz de Fèrre, per exemple, que son de bastidas borgèsas, segur, mai que son quilhadas sus un terrenh de rocas e se trocejan segond l'autoritat de la pèira (Chabrou a pas soscat de ligar aquela arquitectura curiosa ai pensadas faralambicadas de sei personatges. Pasmens, l'avié capitat força ben amé lo tarrible filme Gramaci per lo Chocolat qu'Isabèla Upèrt te jogava una femna-aranha que racomodava lo fatum de sei gents coma una tela. La tela èra representada per seis exercicis de cordura mai subretot per lei moviments circularis de la camèra e mai que mai per aquelei cabussadas de l'escalier-cagaraula d'un ostau particular a l'arquitectura geniala. Auriam poscut creire que l'arquitecte aurié bastit l'ostau segond lei pensadas creatritz de l'autor). D'aquela arquitectura nimesenca, trobam un ostau borgés. Pecaire! Es regde coma un ostau Bouygues. E tre la debuta, se disèm qu'aquèste filmonet aurié poscut se debanar onte que siegue. Dins un paisatge franchimand, sens arma. Dins un paisatge francés que se mondializa e perd de sa personalitat d'autorotas en autorotas, de mac d'ocs en mac d'ocs quilhats entre dos paumiers sun un punt redond. Lo murtrier en cabala jogat per Jaume Gambin s'escond dins un ostalarié de cadena, fabrica a l'identica d'un ostalarié qu'auriéu frequentat sus Castras, dins una zona comerciala...
Quora coneissèm la vila a la crododila, lo podèm dire: lo paisatge nimesenc demora un reborsier e garda son fort caractèr. Pense per exèmple au Barri de la Placeta, conegut coma una vilota dins la vila, reiaume dei rasigas, dei fèstas coloradas e dei nacionalitats. Pense au tiatre bauj d'Enric e Domèe que se joga de sers dins una botigueta estrecha coma un mocador (me demande s'èra pas una anciana bocharié) amé aquela personalitat forta que susa dei parets que te fan clincar lei mots dei dos geniaus comedians. L'arquitectura dubèrta dau cafè dau Prolé, aquèste café popular dei nimesencs. La gara grisa que cabusa sus la vila. L'agach amenaçant de la torre Manha. E tant, tant de causas. Evidentament, m'anatz dire que Chabrou realizèt pas un documentari sus la vila! Gramaci! Ai ben comprés. Mai auriam aimat que Nimes ajude a la narracion dau mèstre. Qu'èra un tèma omnipresent dins sa filmografia tota. E aquela quista aritistica exisitis pas plus. Aquela problematica romantica e naturalista de l'urbanitat a desaparegut amé son darnier opus. E, trapèla, om va trapar de desviadors que pegan a la malorosa carta postala: leis arenas, evidentament lo Café Grand de la Borsa (The Brassarié nimesenca de l'après corridà vo de l'après concert), surament lei grandei carrièras comerçantas e borgèsas. Es una Nimes toristicament corrècta (d'alhors vesèm força toristas en fonds d'imatge prene de fotografias dei monuments). E sentissèm ben que Chabrou a pas agut temps de la descubrir pregondament e l'aimar, coma una vila se dèu aimar. Demora pasmens quauquei troç de bravora: quora, per exemple, lo comissari jogat per Depardieu se perd dins de carrièras ronhosas. Siam dins lo juste que lo realizator a sasit l'arma de l'endrech.
Lo pieger, per acabar sus lo luoc, sa situacion e sei representacions dins lo filme de Chabrou, es aquèste raprochament geografic entre Seta e Nimes. Segur, Mr Chabrou, es lo Sud! E quora avètz causit l'endrech, vos siatz dich que sarié un bon raprochament per la vostra ficcion. A vista de nas, com'aquo, sus la mapa Mappy, fai gaire luènh. Rai. Mai escampar un mort de naut de la cornicha dau cementèri marin, onte Brassens sarié estat enterrat (segond vos)... es-ti una idèia versemblabla ? Vos vau pausar la question d'un autre biais: Sarié-ti una idèia d'un assessin nimesenc normalament constituit? De bada! Avèm d'endrechs mai proches per matar nostrei morts! Lei nautors dei garrigas sus la rota d'Uzés, lei bauç de Coliàs, lei paluncs de la rota de Sant-Laurenç d'Aigosa, e perqué pas lo Vaccarés? Tot aquo es perfiech per escampar un cadavre e lo faire rabinar. Es mai que mai es mai proche! E son de rotas que frequentam mai regularament. Dins nostra vida vidanta. Me sembla qu'es amé aquela meconeissença dau luoc, que lo vostre filme a perdut son arma. Dins la ravina. O mai precizament: dins la robina. div>