dissabte, 20 d’abril del 2019

La Roca dei Gabians. 10


Capítol uech
Lo revenge de Jonàs.



Ne’n pòde pas parlar mai de tot çò que fuguèt dich dins la velhada pintonresca; ai pas pron de plaça per l’escriure aquí. Fin finala toteis aquelei racòntes se semblavan : contavan totei l’istòria d’un matalòt gitat per aventura dins de situacions pas possiblas e puei aquò s’acabava que finissiá gloriós !

Lo reire-grand de Cambajon se banhava un jorn dins lo canau de Mozambica. Tancat entre doas làmias que se bandissián cap an eu, la gola badanta, aqueu coquinàs aviá trobat lo mejan de leis enrabiar l’un contre l’autre e lei faguèt s’entremanjar ; n’en sobrava pas que leis aletas. Qué trofèu dins la familha dei Cambajon !

Lo papet dau Guilhemet veniá d’agafar una balena, quora son embarcacion, bacelada per un còp de coa, se desvirèt. Tombat a la mar, posquèt pas agantar la còrda de l’arpon que la balena prenguèt amb ela, e quora aquela, après aguer cabussat, se mostrèt au fiu de l’èrsa, l’òme li montèt tot d’una sus l’esquina e s’i tanquèt, drech coma sus lo pònt d’una nau. Faguèt ansin mai de dotze cent luòcs, beguent la pluèia que li vujavan lei nívols, e se trocejant dins sa montura quauquei lescas de fielets qu’apasimavan sa fam a l’ora dau sopar. Quora la balena cabussava, lo papet dau Guilhemet li teniá la brida e se fasiá rebatlar a la remòrca : tornava prene un còp de mai son pòste tre que l’animau sortissiá coma una plataforma a la susfàcia de l’ocean.


Quora fuguèt la siuna, Marc contèt Robinson dins son illa, e, va fau ben dire, faguèt quincanèla.  Après leis espècias que ne’n venián de se gongostar d’esperelei, Robinson Crusoe ambe son papagai, son parasolèu e son capelon de pèu de bica, faguèt l’esfiech d’una panada. Vendredi d’espereu desrevelhèt una curiositat ben pichoneta, pecaire.


Tocava a sa fin la cavalcada. Totei ò quasi, avián disputit lo prèmi, e coma esitavan un briu ambe lo succés de la balena, semblava assegurat lo trionfe deis ors. Macabuòu, va regrete, mostrava gaire un biais modèst. Macabuòu se vesiá ja possessaire de dotze bastons de sucre d’òrdi preciosament emmalhotats dins un morcèu de papier grís, ja l’aiga sucrada li fasiá boqueta, ja se babinejava, quora lo capitani Legoff, que s’èra termejat au ròtle de jutge dau camp, intrèt en liça. Èra son torn.

Tossiguèt tres còps, non pas per assegurar lo timbre de sa votz mai per convidar lo mond au silenci.

Un murmur flatejaire corriguèt dins lei rengs.

— Escotem ! Escotem !

Macabuòu pallinejèt e fremiguèt, èra ben solet pecaire !

 (de seguir…)

diumenge, 14 d’abril del 2019

La Ròca dei Gabians 9 - Un pauc de tafanari...


Capítol sèt

Istòria deis ors



Mon reire-oncle Babolein Macabuòu, mèstre calafat a bòrd de la corveta la Muscada, navegava dins la mar Glaciala, qu’es una mar onte, coma son nom nos ditz, es aisit d’agantar lei dets gòbis mai, pecaire, ont es malaisit de pescar d’argent. Un matin, la Muscada se desrevelhèt tancada dins lei glaças. Impossible de faire abans ò de faire arrier. Impossible de dire : « Passatz, Muscada ! » Li restava pas qu’a ivernar dins la companhiá dei fòcas e dei balenas, en vista dau Spitzberg, una encontrada clafida d’ors blancs. Un jorn que Babolein èra a erborisar, se trobèt nas a nas ambe cinc ors blancs fòrça bèus, e que, coma lo veguèron, en cabocejant, venguèron s’alongar a sei pès en li lipant lei mans. Mon reire-oncle pensava pantaiar. Se disiá sensa dobte quauque ors de sa conéissença : mai aviá bèu furnar dins sei relacions, li semblava ben que lei vesiá  per lo promier còp. Lei cinc ors l’acompanhèron d’un biais cortés fins au bòrd, e partiguèron qu’après èstre montat sus lo pònt. Le lendeman, rescontrèt d’autreis ors que se mostrèron a son egard ambe la mema onestetat, e desempuei rintrèt pas fins a son batèu sens èstre escortat per una chorma d’ors que lo seguissián coma de chins motons. Podètz creire que sus la corveta èra pas question de quicòm mai. Aviam acabat per reconéisser que lo mèstre calfat teniá de la natura lo don de rabir aqueleis animaus e de leis aprivadar a promièra vista. Lo cirurgian dau bòrd, qu’aviá fach sei classas, explicava aquò per un fluid que tractava de magnetic, e que, a son dire, sortissiá de la pèu de Babolein per intrar dins la pèu deis ors. Quora lo desglaç arribèt e que la Muscada posquèt partir fin finala, fuguèt un còp d’uelh encantaire : mai de quinze cent ors li faguèron la conducha  a la nada, e l’aurián seguit coma aquò fins a Brèst, se mon reire-oncle, dins l’interèst deis ors, lor aguèsse pas aconselhat de s’enanar. Babolein d’espereu se sentissiá pertocat. S’èra estacat a aqueleis ors e se disiá que remplaçariá malaisidement tant d’amics fidèus.

Tres ans puei, mon reire-oncle se trobava a Brèst. Un ser que passejava sus lo cort d’Ajòt en societat de matalòts, totei bòns dròlles e demandant pas qu’a se divertir, se meteguèt a contar çò qu’èra arribat dins la mar Glaciala ambe leis ors blancs dau Spitzberg. Risián totei coma de calucs e tenián tot çò que disiá lo mèstre calfat coma de cracas e coma trufariás. Sus aquò, venguèt a passar una mena de Savoiard que cargava una monina a son braç, e menava a la cadena un orsàs pelut, emmoralhat de correjas. Èra l’afaire de Babolein, que li ofriguèt d’escometre doas peças de quaranta sòus qu’aquel ors s’anava alongar a sei pès e li lipar lei mans. L’escomessa fuguèt tenguda per Glaudí Calamèu, qu’èra, eu tanben, de Poliguen, e mèstre calfat a bòrd dau Saumon. Toteis ensems, faguèron tant e tant, que lo Savoiard consentís a levar lo morralhon de son ors e a lo laissar per un moment en libertat.

Babolein Macabuòu s’èra tancat davant la bèstia, e l’agachava entre lei dos uelhs e li escampava son fluid a la cara. Fau creire qu’èra esvanat lo fluid ò qu’agissiá soncament sus leis ors blancs, car subran l’ors negre, en luòc de s’alongar ai pès de mon reire-oncle, se quilhèt sus sei patas de darrier e faguèt mina de voler se gitar sus eu per lo devorar. Coma se reganhava lo faus amic, Babolein, obligat de reconéisser la marrida qualitat de son fluid, jutjèt d’espereu qu’èra vengut lo temps de jogar deis escampetas.  Faguèt veire lei talons, mai, a l’encòp, mostrèt  son tafanari, e fuguèt pas sensa pena que fagueriam se desarrapar la bèstia que veniá de l’agafar per aquí. Vaquí, coma venguèt que Babolein Macabuòu, mon reire-oncle, aleujat de doas peças de quaranta sòus e de doas peças mai, passèt sièis setmanas sens aver de que chicar, e sens aver de que s’assetar lo restant de sa vida. Vengut vièlh, se congostava de contar aquela istorieta ; la racontava drech, segur, e mancava pas d’apondre, après la fin de son racònte, que faliá  se fisar deis ors coma deis òmes.

D’après Julí Sandeau, La Ròca dei Gabians (1871), Edicions Famòt, Genève, 1980.

La Ròca dei Gabians 8

Capítol sièis
Lo torneg
Passavan leis oras, donavan pas plus de flamas lei plancas, e, lei dròlles recaptats a l’entorn dau lenhier, sospiravan un còp de mai après lo bastiment que lei deviá reculhir a son bòrd.  L’estrambòrd que leis aviá près totei veniá de s’avalir, eu tanben, leis aliments mancavan, e èran tombats lei pichons dins aquel estat de prostracion e de marasme que succedís falament a totei lei crisis. Ne’n sortiguèron per un novèl accés de desespèr. En mai d’aquò la perspectiva dau retorn a Poliguen, s’aquò fuguèsse possible, lei conflava d’esfrai e de treble. Se pensavan pas sensa pentiments ais angoissas de sei familhas, pensavan pas ni mai sensa terror a l’acuèlh que leis esperava.
Se mostrava tant fièr e tant rassegurat coma leis autres, Marc. Se representava sa maire desconsolada, corrisent tota desvariada sus la plaja. Sabiá qu’èra la mai afectuosa dei maires, e la consciéncia dau mau que li aviá fach eu li grafinhava lo còr ; sabiá tanben qu’èra sevèra au bèu besonh, e se sentissiá tròp copable Marc per posquer comptar sus sa larguesa. Ansin, vira-revira, lamentacions, tot èra lamentacions per totei. Recebián coma un miratge, l’ostalet pasible ont èran nascuts, lo fogau que lei charradissas dau ser esgaiavan, la taula onte s’assetevan ais oras dei sopars, lo liech onte dormissián tant suaus sota lei cortinas de sarga vèrda. Lei bens, lei jòias aisidas qu’avián perdudas per sei fautas, tot aquò congostava per lo promier còp ; reconeissián coma èran estats urós dròllets, coma sei gents èran èstats larges e coma leis aimavan, e lei pequelets pecairets gitavan de lagremas. Èran ja tròp punits, e pasmens son castigament començava a pron pena.
Un còp de mai fuguèt Legòff qu’apasimèt lo monde.
— Fant de sòrt, çò cridèt, avètz pas acabat de cridassejar dins meis aurelhas ? Aquí siam ben. Avèm lei pès cauds, la tèsta fresca e lo ventre liure. Dequé nos manca ? Perqué se planhissèm ? Quauqu’un auriá oblidat de bassinar lei linçòus de sénher de Mascaret ? Sénher lo Vescomte de Cambajonet esperariá-ti son plumon ? Quauqu’un auriá benlèu perdut lei sabatas e la rauba de cambra de milord Macabuòu ? Me ne’n desconsolariáu pas. Quau m’a donat de lops marins coma vautres ? Anatz veire mai de vint bastiments se disputir l’avantatge de vos tornar au Poliguen ; auretz una brava causida, ne’n siáu segur. Quant a la recepcion que son a alestir, vos garantisse pas que li aurà de masts de cocanha sus lo pòrt ò un molonàs de pans d’espècias a cai. Es benlèu possible que lo nòstre marrit país faguèsse l’economia d’un fuòc d’artifici per festejar aquò. Pasmens, crese que pòde afortir qu’aquelei qu’aiman lei rostas ne’n seràn servits. Quauquei rostetas, aquò bastarà, mentre que ieu pagarai per totei e m’emplastraràn de bacèus. Quora pense qu’es lo barquet de papà qu’a l’onor aquesta passa de nos servir de calorifèr, n’ai de susors frejas ! Basta ! A cada ora sufís sa pena : veirem ben de se petaçar. Mocatz vos, e en luòc d’aver lo plorum, ensajem de nos distraire e de nos divertir un pauqueton.
— Òc, çò diguèt Cambajon, fasèm una partida de bilhas.
— Ò una partida de bota, çò diguèt Porniquet.
— Ò de tap, çò diguèt Macabuòu.
— Se fasiáu tot coma lo monde, çò diguèt Guilhemet, demandariáu que faguessiam d’aise una partida de macarons.
— Ieu, demande d’aise de m’enanar, çò diguèt Mascaret.
— Mielhs qu’aquò, perqué pas se còntar d’istòrias, tornèt Legoff. Ne’n sabèm cadun un parèu de bèlas. Per se faire plaser, i a pas mielhs qu’una istòria que se disèm entre collègas. Que cadun diga la siuna, e aqueu que, dau vejaire de totei, aurà dich la mai risolièra, leis autres lei pagaràn de sucre d’òrdi, dimenge que ven, au borg de Batz, après la sortida de la messa.
D’aquel atge ! ne’n faliá pas mai per cambiar lo cors de seis idèas e lei derrabar a sei soscadissas. Fuguèt coma un còp de vent que neteja lo cèu e avalís lei nívols. Pas qu’un crit : còntem d’istòrias ! Ne’n avián totei quauqueis unas au fons dei sacs, mai ò mens vertadieras, d’aqueleis istòrias que lei marins entòrnan dei país luench, que passan dins lei familhas en estat de legendas, e que cada generacion transmet a aquela que la seguís, vistas per un segond còp, corregidas, e subretot mai que mai augmentadas.
Èra dubèrta la liça, totei se languissián d’i intrar ; aqueu torneg, que quauquei bastons de sucre d’òrdi ne’n deviá èstre lo prètz, enflamava leis imaginacions, alucava ben de cobesiás.
— Comença, Porniquet, çò diguèt Legoff ; te devinhe, a ton biais escarrabilhat, que i a quauqua ren de ben bravet que fremís dau bot de ta lenga.
— Segur, s’escridèt Porniquet s’abrivant dins l’arena coma un buòu baug, anem rire ! Vos vau còntar lo radèu de la Medusa, e coma mon papet…
Anèt pas plus luenh, una brefoniá d’imprecacions l’arrestèt cort e ne’n demorèt plantat.
— Porniquet, çò diguèt Legoff magistralament, servissèm pas d’istòrias coma aquò a de gents qu’an pas sopat e que se tròban coma siam ara. Aprofiecha de la leiçon, e, quora frequentaràs la societat, remembra-te qu’un òme ben ensenhat bota jamai lei pès dins lo plat. S’as pas quicòm mai de nos adure…
— Mai me pensave…, repliquèt Porniquet que cercava rasons.
— Zo ! Quauqu'un mai ! s’escridèt Legoff.
— Òc, òc ! s’escridèron totei. Biu Porniquet ! Defòra!
— A ! Bota ! Ve ! Es coma aquò ? diguèt Porniquet ; vos balhe ma demission.
— L’acceptam, diguèt Cambajonet.
— Quau pren la paraula ? demandèt Legoff.
— Ieu ! s’escridèt l’ardent Macabuòu, famós en cò de totei leis especiers de la comuna per son amor desordonat per lei bastons de sucre d’òdi. Vos vau còntar coma que Babolein Macabuòu, mon reire-oncle, posquèt pas jamai s’assetar un solet còp sus son tafanari lei vint darnièrei annadas de son existéncia. 

(de seguir...)

dimarts, 9 d’abril del 2019

La Ròca dei Gabians 7

C.5
La Ròca dei Gabians

L’estèu onte venián de s’encalar s’epandissiá a l’entorn d’un rocàs solitari dei formas tormentadas e de l’aspècte remirable, e s’arborava tot bèu just au mitan coma una bèla fortalesa. La mar ne’n cubrissiá jamai la cima que servissiá de refugi nuechenc ai gabians de l’encontrada. Ansin se sonava la Ròca dei Gabians coma se disiá au país. La Ròca dei Gabians ben coneguda dei navigaires signala ai bastiments que venon dau larg la mar dei bas-fons que l’environa e  servís de remarca per passar Forn e Blanca, que son dos estèus perilhós, situits pròche de l’intrada de Lèire.
Segur, fasiá pas rire aquela situacion. Pasmens, coma èra òrra, sentiguèron, en s’arborant, un sentit de desliurança. La traucada que venián de faire aviá inspirat tant d’òdi per l’aiga que mostrèron fòrça jòia quora sentiguèron sota sei pès un quicòm de resistent.
Quanta jòia corteta ! Tombava lo calabrun, de qu’anavan faire ? Cridèron a la fam, totei.
Èran de drollets, mai tanben de bòns bravets. Aquelei qu’avián sei gostarons dins sei pòcas ne’n amassèron un molon que partajèron en bocins d’una mema part, e cadun aguèt la siuna.
La toalha fuguèt lèu mesa.
Apodèron au menut, aquò sembla de bòn dire, quauquei musclets, quauquei cauquilhatges qu’avián culhits, en furnant sota lo varatge, ai radièrei lutz dau calabrun.
Dintre lei brigas que lo barquet, en se petant, aviá gitats sus leis estèus, se trobava una envinadoira mitat clafida d’una mescladissa d’aiga e mitat clafida de rum : cadun ne’n beguèt una golada.
Bastava pas que de s’adobar per la nuech. Se ditz que lei nuechs passan lèu. Es dau vejaire d’aquelei qu’espèran un bòn liech, sota una teulissa ben cubèrta e una cambra ben tampada ; quora lo varèc te servís de matalàs e l’illòt de cambrilhon, benlèu que pòs pas ne’n dire tant.
Èra estada cremanta la jornada ; freja fuguèt la nuech.
Amolonats au pè dau rocàs, tremolavan dau freg e ploravan dins l’escur que ponchejava. Marc, d’espereu, sota sa bloda e dins sei braias d’estiu, començava de se pensar que leis illas desèrtas èran de residéncias pas tant magicas qu’aquò. Legoff quitèt sa matelòta e li carguèt sus leis espatlas ; Sant Martin pecaire n’auriá pas balhat la mitat.
Legoff deviá grandir de cent coidadas ; anava mostrar que çò que pòdon, e mai fuguèsson d’enfants, dins lei situacions perilhosas, la preséncia d’esperit, lo coratge e la resolucion.
-       Mocatz-vos, çò diguèt Legoff, e escotatz-me. Devriatz èstre vergonhós de plorinejar coma fasètz. Siatz pas plus d’enfants, caspi ! Tu, Cambajonet, manjas tei sèt ans dempuei lei darnièrei sardas. Tu, Porniquet, ne’n faràs uech ais arencadas. Tu, Macabuòus, siás pròche de tei dètz. Tu, Mascaret, podriás quasi cauçar lei bòtas de ton ainat ! Restètz pas aquí, amolonats coma un tropèu de fedas pendent l’auratge, rementem-nos que siam totei fius de marins e que nosautres farem lo marin un jorn. Lo volètz reveire Poliguen, lei volètz retrobar lei gents vòstres ? Respònde de vos a condicion de m’obeïr e comandarai a d’òmes.
-       - Aquò òï ! Aquò òï ! cridèron totei d’un còp, electrizats par aqueu lengatge dei bèus. Comanda, e obeïrem. Siás tu, Legoff, lo nòstre capitani !
Èran totei estats breçats, tre l’atge lo mai tendre, per de racòntes de naviris que se perdián, de chormas escampadas a la còsta. L’imaginacion s’èra familiarisada d’ora ambe lei dramas de l’ocean ; sabián forra-borra e coma l’avián ausit dire tot çò que se fa a la mar pendent aquelei scènas de destressa.
-       - E ! Be ! tornèt prene Legoff, se me fau lo vòstre capitani, faretz mon estat-majòr. Consultem-nos ; cerquem totei çò mielhs de faire a l’endrech que siam. Que cadun dòne son vejaire e decidirem puei. Es coma aquò que se passa dins totei lei naufragis. Se dubrís la sesilha. A tu, Cambajonet ! Parla promier.
-        - Çò que ne’n dise ieu, diguèt Cambajonet d’una votz mascla, es que fau tirar de  còps de canon fins a çò qu’un bastiment de passatge nos entende e venga nos recampar.
-       - N’avèm pas de canon, diguèt Porniquet.
-      -  Pas mai que de podra, diguèt Mascaret.
-       - Me ne’n trufe, tornèt prene Cambajonet. Me demandatz mon biais de pensar, lo dòne. Siam pas forçats de lo seguir.
-      -  N’avisarem, tornèt prene Legoff. A tu, Macabuòu !
-       - Çò que ne’n dise ieu, diguèt Macabuòu, es que faudriá escaladar lo rocàs, e, quora seriam d’amont, cridar ambe fòrça fòrça en fasènt de signes de nòstrei mocadors.
-       - A tu, enlai, Francés Guilhamin ! Siás mens grand qu’una quilha ; mai es,  se ditz, dins lei pichòtei boitetas que se tròban lei melhors enguents. Que ne’n pensas ?
-       - Çò que ne’n dise ieu, respondiguèt un fielat de votz, es que nos faudriá escriure una letra, la botar dins una botelha puei, e l’escampar a la mar, puei.
-       - E tu, Parisenc, as un quicòm d’apondre ?
-     -   Ieu, rebequèt Marc, dise que faudriá tombar un arbràs, e, après lo pètge cavat ambe lei cotèus, montar toteis ensems dedins per tornar a Poliguen.
-       -  Pas coma aquò, diguèt Porniquet ; es un radèu que nos fau bastir ambe de plancas dau barquet, e puei tirarem au sòrt per saupre quau d’entre nos seriá manjat promier per nosautres.
Lei sòcis dau consèu, que s’esperavan pas an aquela mocion, qu’avián pas previst que posquessiam arribar a un punt tant naut, fuguèron estabosits. Cadun d’elei, l’aurelha bassa e lo menton sus lo gavais, se liuriá en silenci ai meditacions lei mai seriosas. Legoff, d’espereu, aviá perdut de son assegurança. Èra pròche de proposar un amandament, que, se cas es, metriá lo capitani fòra concors. Una reaccion violenta arribèt lèu dins l’acampada. Un crit de revòuta e d’indignacion s’escapèt tot d’una :
-      -  Nani, nani ! m’agrada mielhs de crebar la fam ! a bas Porniquet !
-     -   Pardieu ! apondèt aqueu sensa gaire s’esmòure, es coma aquò que mon papet es estat manjat sus lo radèu de la Medusa !
-       - A tu Mascaret ! Diga çò que ne’n pensas, diguèt Legoff qu’èra preissat de cambiar d’idèa.
-       Ieu, s’escridèt Mascaret d’un biais segur, li vau pas per quatre camins. Ai pas jamai parlat a mieja, ai pas jamai perdut temps a  leis enfielar lei mòts. Çò que ne’n dise ieu es que nos fau partir d’aquí sensa relambi, abans qu’aguèsson remarcat nòstra abséncia, ansin soparem lèu-lèu e resquilharem a la chut-chut dins lo liech nòstre. Quau pòu ne’n dire tant ?
Coma lo vejaire de Porniquet sotelava la reprobacion, aqueu de Mascaret estrambordèt lo monde. Aqueu vejaire tant simple e tant ben exprimit leis apasimèt totei e recampèt totei lei vejaires.
-      -  Òsca, Mascaret ! Es Mascaret que parla lo mielhs ! Te ! Es lo vejaire de Mascaret que fau seguir. Viva lo Mascaret !
Coma fuguèt inesperada aquela ovacion, Legoff, que,  i a pas gaire, s’èra vist aclamat per aquela benda de  caponàs, se deguèt liurar a d’amaras soscadissas  sus la fragilitat de la clamor populària. Tremolèt per la siuna autoritat, creseguèt un momenet a sa descasença.Èra vengut lo temps de portar un grand còp ara e d’agantar un còp de mai lo poder que li escapava.
Coma dins un esquichum pintoresc fasiá porgir e tocava un còp de mai dau dèt tot çò que leis biais de pensar que s’èran produsits èran completament impraticables, pregondament nècis e perfiechament fadòlis, ara cranhissiá pas d’agantar Mascaret sus lei marchas dau Capitòli per lo trainar a la ròca Tarpeiana onte, vira-revira, lo gitèt :
-    -   Va sabiam ben, bòndieu ! s’escridèt, que se fau enanar d’aquí ! Mascaret a pas oblidat qu’una causa : nos indicar lei mejans.
-      -  Coma ! Coma ! çò rebiquèt Mascaret, que ja perdiá l’apès.
-       - S’a vougut se trufar de nosautres, tornèt dire Legoff, me permetrai de li faire observar qu’es pas ben causit lo moment, ara. S’a parlat seriosament, li dirai, a l’esgard d’eu qu’amerita, que, de totei lei vejaires que son estats donats, es lo siu lo mai colhon.
-       - Bota ! L’esperam lo tiu, rebiquèt Mascaret per tenir l’escomesa. 
-     -   Aquí-lo, diguèt Legoff en auçant la votz : furnem totei dins lei nòstrei pòcas e ensajem d’i trobar de broquetas !
Aquò èra talament enebit de tocar ai broquetas e de ne’n emportar que quasi totei ne’n tirèron quauqueis unas dau fons de sei borsons.
-     -   Anem zo, s’escridèt Legoff ambe l’autoritat dau comandaire, es pas un radèu mai es un lenhier qu’anam faire dei plancas de la barca. Fau alucar un grand fuòc que la flama monta tant naut, tan naut, que posca èstre vista a dètz luòcs de la mar. Lei naus, en lo vesent, se dobtaràn ben qu’es pas un fuòc de caminèia ; comprendràn ben qu’es un sinhau de destrèssa ; e nosautres, amolonats davant la brasa coma de calhas a l’aste, puslèu que d’èstre redusits a batre la semèla per se desgordir, se caufarem plan planet leis òsses dei cambas, en esperant que nos venguesson quèrre.
Podèm pas descriure l’efiech produsit per aquelei barjadissas. Cambajon, Macabuòu, Porniquet s’inclinèron davant l’engèni de Legoff ; pron d’un bòn fuòc, aquò bastava a sa glòria.
Solet Mascaret se mostrava testard e afortissiá mai que mai que faliá s’enanar sensa relambi.
-       - Ara, apondèt Legoff, anem totei sus lo pònt ! A l’òbra la chorma tota !
E coma lusissián leis estèlas e que trainava sei companhs, s’endraièt devers l’embarcacion qu’aviá menada d’una man de mèstre e que se tancava sus lo liech deis avencs pregonds onte s’èra rompuda lei còstas. Legoff n’aviá ja explorat la carcassa dins l’espèr d’i trobar un quicòm. Aviá pas trobat que quauquei paquetons d’estopa, quauqueis estraças de tela quitranada, un pigasson, de còrdas e un fiu de canebe. De bada.  D’aqueleis objèctes que se n’en socitarà quora lei galinas pissaràn, l’ajudaràn puei. Armat de son pigasson, ataquèt mai que mai leis flancs entredubèrts dau batèu e mentre que leis espeçava d’un parèu de còps, leis autres ne’n recampavan lei estèlas qu’amolonavan forra-borra a l’endrech que Legoff designava.
Quau a fam, que trabalhe.
Lei plancas que s’esclapotavan, lei brigas que cercavan de chaspon e que se disputián dins l’ombra, leis anars-venirs, l’estrambòrd, l’activitat de formiga que desplegavan sus l’illòt, lei cabussadas que fasián d’esperèlei, siága sus lo varatge viscós, siága en se tustant leis uns còntra leis autres, tot aquò te fasiá alenar  e finissiá per te tornar mai fòrt.
Lo lenhier montava a vista d’uelh.
Brave moment quora lo capitani Legoff environat de son estat-majòr, fretèt una broqueta quimica sus lo linçòu de sei braias, e meteguèt lo fuòc a la tela quitranada  e ais estopas  qu’aviá recampadas dins lo fogau !
Cadun teniá l’alen, totei lei còrs èran a l’espèra.
Promier, aquò fuguèt un nívol de tubèia espés espés que negrejava la nuech.
Lei minutas puei s’escolèron dins una angoissa sensa nom. Enfin ausiguèron lei petejaments de l’embrasament. La tubèia s’esclairèt d’una lusor roginela, de linhas que beluguejavan corriguèron d’aicí d’ailà sus lei promièrei basas dau lenhier, l’incendi ganhèt lèu la cima, e lèu una garbassa de flamas illuminèt lo cèu e lei ondadas.
Aquelei plancas cremadas en signe de destrèssa èran joiosas coma aquelei  borrèias de Sant-Joan. Mascaret èra pas tant urós coma Legoff. Legoff, eu, se congostava dei doçors de sa popularitat aquistadas. N’èran segurs : la flama nauta nauta, clara clara, apelava la crida ai bastiments que tenián la mar ais alentorns ;   cresián totei a la desliurança que veniá, e la saludavan ja d’aclamacions brusentas, mentre qu’aicí dessús lei gabians, desrevelhats en subre-saut, volavan e viravan pròche de seis refugis en quielant d’espavent. 

(de seguir…)