dissabte, 11 de juliol del 2015

Bestiari, epis.10, Gau de Portugau



10. L’adieu au Marin.

Agacha lo fond de son gòt, lo vièlh.
Pòrt umid.
Luna plena.  
-Desenant, sabètz lo perque dau rei de Portugau.
-Lo pòrt dau Gau, sensa dobte...
-L’auriáu pas viscut, l’auriáu pas cregut !
            Rires leugiers.
            Puei se leva lo marin, sensa faire de bruch.
            La serviciala nos fa signe qu’es ora d’i anar.
Ai pas temps de me revirar qu’es pas plus q’una siloèta, lo vièlh.
 Coma un Corto Maltesse envolat.
Lo tornarai veire un jorn ?
            Me vau perdre dins lo bairo alto, cercant tres femnas, beguènt gins tonics en tubant quauquei Gauloise.
Pòde l’escriure l’istòria dau gau.
Me remente dau Marin que visquèt sabe pas quant de vidas.
Sabe pas quau tuguèt Maria. 

(...de seguir)

dijous, 9 de juliol del 2015

Bestiari, epis. 7 e 8, Gau de Portugau.



7. Coma lo marin bèu…
M’agacha lo vièlh.
Leis estèlas dançan dins l’aiga dau pòrt.
-Pòde pas continuar. Ai set.
Demande un pòrto blanc.
Fai durar lo gòt.
Tòrna prene lo racònte.


8. Arriba lo gau.
« - Me remente. Lei Portuguès èran per òrta. Jorn especiau : anavan totei a la forca ; per manjar ensems ! Lo lendeman sortiguère doncas ambe mei doas femnas d’amor. Eriam dins un país larg ! Se podiam partejar lei sentiments e lei còs, finala ! Una a cada braç ! Quanta fiertat ! Pasmens ère ben socitós de saupre coma s’anava acabar l’afaire. Fasiá bòn. Fasiá soleu. Niflave la bòna odor dei polets que tornavan e viravan dins la brasa en banhant lo sòu de son chuc de sang e d’òli.
            De grands e lòngs estaudets blancs alestits pròche de la poténcia. La cordassa, coma un decòr de tiatre au platèu nus anonciava l’espectacle de la mòrt au mitan dei sietas, dei gòts, dei platèus de frucha de sason.             Esperavan, lo mond, la dança de la mariòta desmembranda. E mai ieu, botat per l’estrambòrd, crese qu’aviái enveja d’i participar… »
                        Cala lo marin.
Non pas per demandar un gòt de mai, nani.
Cala perque sosca.
Leis uelhs dins lo vuege.
Tòrna dire lei darnièrei frasas que l’espevantan :
-…òc, aviái enveja d’i participar.
Tòrna prene :
 « - Lo rei nos aviá gardat tres plaças a sei costats. Mei doas femnas e ieu. Eu, pròche de la sieuna. Son fraire veniá de se maridar amb un òme, èra doncas assetat a la cadiera vesina. Lo magistrat rosigava ja una coissa de polet de sa man drecha mentre que sa man gaucha pegosa d’òli e de chuc de carn caressava l’autra coissa d’una joventa per agantar, segur, sa pachòla.
Lo Rossèu, aqueu de la grandor d’un enfanton, se sarrèt au mitan dau plan, de son gròs tamboràs faguèt silenci en cridant :
-Rantanplanplan! Rantanplanplan! Rantanplanplan! Agachatz bravei gents ! Agachatz l’espectacle polit ! Encuei ! Agachatz doncas ! Comprendretz la largueza dau rei de Barcelos ! Comprendretz la largueza dau rei de Barcelos ! Zo mai ! Rantanplanplan! Rantanplanplan! Rantanplanplan!  
-Visca lo rei de Barcelos ! Visca lo rei de Barcelos !
            Intrèt en scèna l’estrangier. Cranhissiá degun. Nani. Aquò se remarcava. Òme fòrt. Dins lei trenta ans. Leis uelhs castanh. Lo pèu lòng. La cara blanquinela. La capa e lei vestits negres. Tot aquò forçava lo respècte. 
- Qu’es ta darnièra volontat, estrangier ? Rantanplanplan !
-Me pòde parlar a Sénher Magistrat ?
-Segur, s’es ta darnièra volontat ! Rantanplanplan !
            Subran lo silenci. Lo mond manjavan sei paraulas.
 -Sénher Magistrat, gramaci de m’accuelhir ambe lei gaus rostits !
-Coma ? Te vas morir e me parlas de manjar ? Me parlas de mei gaus rostits ? Es una galejada ? De mai siás estrangier, de mai siás fadat… A ! Aurem rason de te tugar ! A ! A ! A !
            Cacalassa lo magistratàs. Cacalassan lo mond. Cacalasse. Cacalassan mei molhers. Cacalassan lo fraire e son marit. Lo rei bravet, vesent leis autrei rire, cacalassa tanben mai d’un cacalàs quichat. Lei penas de mòrt e la violéncia li agradan gaire. Eissuga sei lagremas a l’ombra deis estaudets.
            Alòr de sa votz de tragedian ditz l’estrangier :
- Ve, lo gau, aquí, dins lei brasas ! Aqueu, la saup, eu, la veritat ! Se siái innocent cantarà quora me pendolaretz !
Zo mai ! Cacalassa lo magistratàs. Cacalassan lo mond. Cacalasse. Cacalassan mei molhers. Cacalassan lo fraire e son marit. Lo rei bravet, vesent leis autrei rire, cacalassa tanben mai d’un cacalàs quichat… S’escana e escupís quauquei bocins de polet lo magistrat qu’intran e sortisson per sei negras dents. Laissa tombar sa coissa de polet e tusta sus aquela nusa de la vesina en oblidant de li tocar la pachòla.
-Eu ! Crida la femna.
-A ! A ! A ! A ! A !
            Alòr ? M’anatz pas creire… lo borrèu pren l’estrangier per lo braç que se laissa faire.  L’estrangier puei laissa lo borrèu darrier, s’envai a la mòrt, solet, brave coma un taur que saup que tot es acabat quora se lèva l’arena. Çò pivelant es sa marcha lentosa sus leis escaliers. Comença de montar, plan planet, coma un rei. La capa freta doçamaneta lo sòu, escobant plan planet la poussa de tèrra jauna ambe de podra d’aur. D’aise. D’aise.
            Ma tèsta me vira pecaire en causa dau vin agre e dei olors de polet, e de l’olor de susor de mei doas femnas que me quichan e me peçugan, l’odor de sei carns mescladas au perfum fòrt d’aiga de ròsa e de l’urèa de la transpiracion. Totei aqueleis odors mescladas anoncian la minuta abans la mòrt.
            Agache lo gau que negreja, que vira sus l’aste, rabinat, la boca entre dubèrta per lo vise que li trauca lo quieu, seis uelhs que venon blancs revirats au cèu.
Arriba lo borrèu sus l’empont. Nosa, còp sec, la còrda au còu de l’estrangier. Davala puei per accionar la trapa que lo farà pendolar.
Subran : quanta peta ! Crese racar tant aquela vision ven violenta e subrenaturala ! Ara vese lo gau tornar de l’infèrn. Sei uelhs se reviran cap an ieu mentre que coi e rabina mai.
Bondieu ! D’un còp de bèc lo reviscolat copa l’aste que se rompt dins lei flamas. Lo gau sensa plumas, nus coma un vèrme, s’escapa dau fuòc, e, lo morcèu de vise au quieu comença son cant, sautejant per amorçar lo darrierei cramaduras de brasas que sentís sota sei patas.
S’aubora lo bòn rei :
-Canta ! Canta ! Aquò òï ! Lo podèm desliurat l’estrangier ! Lo pod…
            Mai… pataflòu ! Sota l’òrdre dau magistrat desvariat mai furiós, la trapa s’acciona. Urosament, lo penjat a pas lo temps de bendar, coma per magia quora canta lo gau, se desfa lo nos coma una serp que s’escapa, cranhissènt lo baston.
Alòr lo rei, sota lei òscas de la fola, fai demandar dei suenhs a l’estrangier, li serva e li balha sa cambra mai bèla. A mai li fa levar una estatua onte dormisson leis aucèus nafrats.
Passèt lo temps. L’estrangier se maridèt amb una lauraira que sentissiá fòrt la vaca mai que jogava de musica e que li agradava la bòna poesia.
Partiguèt en Galicia, lo Magistrat. Lo reiaume correspondiá pas plus a seis idèas, pensava. En mar, se neguèt.
Coma ieu, après la festa granda que lo rei faguèt donar per la dubèrtura d’esperit dau reiaume que se perlonguèt fins a Portugau tot, laissère mei doas femnas après una nuechada d’amor e assajère de n’en trobar tres de mai.

dimarts, 7 de juliol del 2015

Bestiari, epis.6, Gau de Portugau



6. Coma se fa lo procès e de l’estrangier e coma se cònta.
« Targuèt lo public, lo magistrat :
-Ò ! Majestat ! Qu’avètz pas demandat son avejaire a l’estrangier de Galicia que nos venguèt visitar lo còp passat ?
Subran dins l’escur de la nuech sorna s’ausiguèt la votz de l’estrangier de Galicia :
 -Òc, siái ieu, l’estangier de Galicia. E se ne’n fau un de copable, e se fau que siága un estrangier, alòr... perqué luchar ? Siái ieu ! Me designe ! Anarai gaire luenh perseguit per vòstrei fòrças armadas !
-Degun te demanda ren, l’estrangier de  Galicia! I a pas ren que me ditz que siás l’assassin de la Marieta, pecaira... Per país estrangiers, lei vacas batan pas lei buòus! Siás tant copable coma lo pescaire! Cridèt lo rei.
Alòr, lo magistrataràs de la cort, que pensava pas qu’a manjar e qu’a batre sa femna se sarrèt dau rei e diguèt a la chut-chut :
-Escotatz rei mieu. Tota la vila de Barcelos espèra de vos un òrdre franc. Lo pòble e lei sordats vos veguèron plorar davans lei vièlhs, avètz escotat lei consèus d’una...femna ! D’una serviciala, s’es pas malurós ! Se condamnatz pas degun, deman la vòstra autoritat serà en dangier. Perdrem la fisança dau pòble que pensa pas totjorn coma vos. Vòstra largueza vos perdrà. Acusatz l’estrangier ! 
Lo rei influençable qu’es pas de dire, desvariat dins seis idèas de poder, ambe sa tisssa de sempre faire ben e de sedusir ben, pertocat per aquela lenga de sèrp, bramèt, fòrt e mascle, d’un biais que podiá faire tremolar lei parets :
-Arrestatz l’estrangier ! Deman ! A la forca ! Anem !
Pòble, sordats, òmes, femnas, papets, minots, encapelats, enraubats de nuech, de pelhas, de pelhandras, espelhandrats, urós fin finala d’ausir una tant bòna nòva, coma anonciavan l’espectacle de sang un còp de mai cridèron :
-Arrestatz l’estrangier ! Deman ! A la forca ! Arrestatz l’estrangier ! Deman a la forca !
Prenguèt la paraula, lo magistrat :
-Deman, mentre que serem a manjar ensems, vos donarem l’espectacle de mòrt ! Serà gratuit lo repais !
-Visca lo rei de Barcelos ! Visca lo rei de Barcelos ! L’espectacle de sang e lo repais gratuit ! »

diumenge, 5 de juliol del 2015

Bestiari, epis.5, Gau de Portugau.


5. Coma lo vièlh afamat copa lo racònte mai.  
Lo vièlh s’interrompt.
Me ditz :
- Basta pas lo pastisson dau Belem !
-De que vòls ?
Demande un bife a portuguesa.
Continua l’istòria.
Fan de selfies lei toristas. Ulhauç pròche de la fònt.

(de seguir...)

Bestiari, epis.4, Gau de Portugau


4.Coma s’entòrna lo racònte.
« - Arriba lo rei bèu que li agradava pas lei conflictes, seguit de sei sordats, de son magistrat puei. Pòble, òmes, femnas, papets, mistons capelats de nuech escotèron sa dicha. Me diguèt : « deman, pescairàs, te menarem a la forca! Au mitan de la fola, te coparem lo còu! »
Me disiái ben, ieu, qu’aquò li fariá de mau de me dire de causas ansin, lo rei. Gita leis uelhs sus ieu e m’avise que me planhís. Òc, seis uelhs, confles, disián : «  lo pòde pas creire, ieu. Me siái enganat sus ton sòrt. Ò tu ! Òme de coratge que me porgissiás lo manjar de ta pesca ! Pescaire, pecaire, siás pas lo murtrier que creson ! »
Alòr, Meli la polideta sortiguèt de sa cròta. Tremolava de paur, pecaireta. Sei possas ponchejavan en causa de la freg sota la raubeta de nuech.
-Aquò’s pas eu, me podètz creire. Me donava de plaser lo pescaire quora ausiguèron lo crit de la mòrt.  Se me volètz pas creire, anatz verificar lo pes dei còs nòstres enfonsat dins lo liech ! L’odor carnala dei linçòus ! 
Vouguèt pas verificar, lo bòn Rei, fasiá tant fisança a sei femnas de bòn : voliá pas que son amic novèu, lo pescaire vièlh, se faguèsse tugar.
Sensa relambi, me desliurèt.
Demorava lo mistèri de Maria mòrta au trepador.
Un sordat cubriguèt leis espatlas de Meli per la protegir de la freg.
Subran prenguèt la paraula lo magistratàs marrit :

- Es ara que vòle parlar ! Se fau acusar un estrangier, ne’n coneisse un...
-Parla !Magistrat !Parla ! »

(...de seguir)

Bestiari, epis.3, Gau de Portugau.


3. Coma lo marin rompt lo racònte per s’avidar.
M’agacha lo vièlh, planta leis uelhs:
- Ai lo ruscle. Ai fam. Fam. Fam.
Li crompe un pastisson.
Un pastéis do Belém.
Demande un cafè de mai.
Apostrofan lo vièlh, lei Portugués.
Que famós.
Calabrun.
Frescada  sus Lo Rossio. 

(... de seguir)