dijous, 9 de juliol del 2015

Bestiari, epis. 7 e 8, Gau de Portugau.



7. Coma lo marin bèu…
M’agacha lo vièlh.
Leis estèlas dançan dins l’aiga dau pòrt.
-Pòde pas continuar. Ai set.
Demande un pòrto blanc.
Fai durar lo gòt.
Tòrna prene lo racònte.


8. Arriba lo gau.
« - Me remente. Lei Portuguès èran per òrta. Jorn especiau : anavan totei a la forca ; per manjar ensems ! Lo lendeman sortiguère doncas ambe mei doas femnas d’amor. Eriam dins un país larg ! Se podiam partejar lei sentiments e lei còs, finala ! Una a cada braç ! Quanta fiertat ! Pasmens ère ben socitós de saupre coma s’anava acabar l’afaire. Fasiá bòn. Fasiá soleu. Niflave la bòna odor dei polets que tornavan e viravan dins la brasa en banhant lo sòu de son chuc de sang e d’òli.
            De grands e lòngs estaudets blancs alestits pròche de la poténcia. La cordassa, coma un decòr de tiatre au platèu nus anonciava l’espectacle de la mòrt au mitan dei sietas, dei gòts, dei platèus de frucha de sason.             Esperavan, lo mond, la dança de la mariòta desmembranda. E mai ieu, botat per l’estrambòrd, crese qu’aviái enveja d’i participar… »
                        Cala lo marin.
Non pas per demandar un gòt de mai, nani.
Cala perque sosca.
Leis uelhs dins lo vuege.
Tòrna dire lei darnièrei frasas que l’espevantan :
-…òc, aviái enveja d’i participar.
Tòrna prene :
 « - Lo rei nos aviá gardat tres plaças a sei costats. Mei doas femnas e ieu. Eu, pròche de la sieuna. Son fraire veniá de se maridar amb un òme, èra doncas assetat a la cadiera vesina. Lo magistrat rosigava ja una coissa de polet de sa man drecha mentre que sa man gaucha pegosa d’òli e de chuc de carn caressava l’autra coissa d’una joventa per agantar, segur, sa pachòla.
Lo Rossèu, aqueu de la grandor d’un enfanton, se sarrèt au mitan dau plan, de son gròs tamboràs faguèt silenci en cridant :
-Rantanplanplan! Rantanplanplan! Rantanplanplan! Agachatz bravei gents ! Agachatz l’espectacle polit ! Encuei ! Agachatz doncas ! Comprendretz la largueza dau rei de Barcelos ! Comprendretz la largueza dau rei de Barcelos ! Zo mai ! Rantanplanplan! Rantanplanplan! Rantanplanplan!  
-Visca lo rei de Barcelos ! Visca lo rei de Barcelos !
            Intrèt en scèna l’estrangier. Cranhissiá degun. Nani. Aquò se remarcava. Òme fòrt. Dins lei trenta ans. Leis uelhs castanh. Lo pèu lòng. La cara blanquinela. La capa e lei vestits negres. Tot aquò forçava lo respècte. 
- Qu’es ta darnièra volontat, estrangier ? Rantanplanplan !
-Me pòde parlar a Sénher Magistrat ?
-Segur, s’es ta darnièra volontat ! Rantanplanplan !
            Subran lo silenci. Lo mond manjavan sei paraulas.
 -Sénher Magistrat, gramaci de m’accuelhir ambe lei gaus rostits !
-Coma ? Te vas morir e me parlas de manjar ? Me parlas de mei gaus rostits ? Es una galejada ? De mai siás estrangier, de mai siás fadat… A ! Aurem rason de te tugar ! A ! A ! A !
            Cacalassa lo magistratàs. Cacalassan lo mond. Cacalasse. Cacalassan mei molhers. Cacalassan lo fraire e son marit. Lo rei bravet, vesent leis autrei rire, cacalassa tanben mai d’un cacalàs quichat. Lei penas de mòrt e la violéncia li agradan gaire. Eissuga sei lagremas a l’ombra deis estaudets.
            Alòr de sa votz de tragedian ditz l’estrangier :
- Ve, lo gau, aquí, dins lei brasas ! Aqueu, la saup, eu, la veritat ! Se siái innocent cantarà quora me pendolaretz !
Zo mai ! Cacalassa lo magistratàs. Cacalassan lo mond. Cacalasse. Cacalassan mei molhers. Cacalassan lo fraire e son marit. Lo rei bravet, vesent leis autrei rire, cacalassa tanben mai d’un cacalàs quichat… S’escana e escupís quauquei bocins de polet lo magistrat qu’intran e sortisson per sei negras dents. Laissa tombar sa coissa de polet e tusta sus aquela nusa de la vesina en oblidant de li tocar la pachòla.
-Eu ! Crida la femna.
-A ! A ! A ! A ! A !
            Alòr ? M’anatz pas creire… lo borrèu pren l’estrangier per lo braç que se laissa faire.  L’estrangier puei laissa lo borrèu darrier, s’envai a la mòrt, solet, brave coma un taur que saup que tot es acabat quora se lèva l’arena. Çò pivelant es sa marcha lentosa sus leis escaliers. Comença de montar, plan planet, coma un rei. La capa freta doçamaneta lo sòu, escobant plan planet la poussa de tèrra jauna ambe de podra d’aur. D’aise. D’aise.
            Ma tèsta me vira pecaire en causa dau vin agre e dei olors de polet, e de l’olor de susor de mei doas femnas que me quichan e me peçugan, l’odor de sei carns mescladas au perfum fòrt d’aiga de ròsa e de l’urèa de la transpiracion. Totei aqueleis odors mescladas anoncian la minuta abans la mòrt.
            Agache lo gau que negreja, que vira sus l’aste, rabinat, la boca entre dubèrta per lo vise que li trauca lo quieu, seis uelhs que venon blancs revirats au cèu.
Arriba lo borrèu sus l’empont. Nosa, còp sec, la còrda au còu de l’estrangier. Davala puei per accionar la trapa que lo farà pendolar.
Subran : quanta peta ! Crese racar tant aquela vision ven violenta e subrenaturala ! Ara vese lo gau tornar de l’infèrn. Sei uelhs se reviran cap an ieu mentre que coi e rabina mai.
Bondieu ! D’un còp de bèc lo reviscolat copa l’aste que se rompt dins lei flamas. Lo gau sensa plumas, nus coma un vèrme, s’escapa dau fuòc, e, lo morcèu de vise au quieu comença son cant, sautejant per amorçar lo darrierei cramaduras de brasas que sentís sota sei patas.
S’aubora lo bòn rei :
-Canta ! Canta ! Aquò òï ! Lo podèm desliurat l’estrangier ! Lo pod…
            Mai… pataflòu ! Sota l’òrdre dau magistrat desvariat mai furiós, la trapa s’acciona. Urosament, lo penjat a pas lo temps de bendar, coma per magia quora canta lo gau, se desfa lo nos coma una serp que s’escapa, cranhissènt lo baston.
Alòr lo rei, sota lei òscas de la fola, fai demandar dei suenhs a l’estrangier, li serva e li balha sa cambra mai bèla. A mai li fa levar una estatua onte dormisson leis aucèus nafrats.
Passèt lo temps. L’estrangier se maridèt amb una lauraira que sentissiá fòrt la vaca mai que jogava de musica e que li agradava la bòna poesia.
Partiguèt en Galicia, lo Magistrat. Lo reiaume correspondiá pas plus a seis idèas, pensava. En mar, se neguèt.
Coma ieu, après la festa granda que lo rei faguèt donar per la dubèrtura d’esperit dau reiaume que se perlonguèt fins a Portugau tot, laissère mei doas femnas après una nuechada d’amor e assajère de n’en trobar tres de mai.