dimecres, 22 d’octubre del 2008

Elen Scott e Francés Truffaut: un cacalàs en fotografia

Dins una boquinarié ai trobat l'edicion originala de mon libre culte, ara agotat: La correspondéncia de Francés Truffaut (Paris, Hatier, 1988). N'aviéu jà parlat aqui. S'agis de seguir lei letras originalas du pichot Francés fins a sa mort tragica (fins au viratge dau darnier cap d'obra Vivament Dimenche). Dins l'edicion originala de l'epoca se troba una bela fotografia d'Elen Scott e Francés Truffaut. Per rampèu, Elen Scott es aquela que va ajudar lo realizator d'entreprene un obratge essenciau de l'istoria dau cinèma e de seis estudis: Leis entrevistas Hitchcock-Truffaut. Arquius. Seguissèm lei letras. Ela en America, èu demorat en França. Ela per prene lenga amé l'inventor dau trhiller american, puèi revirar sei dires e per, fin finala, adobar lo rescontre. Eu per l'escritura, la precision e lo revolum pivelant de l'analisi dau cinèma. Un anar venir entre cinèma francés e cinèma american. Per abolir lei frontièras dins lo meteis art. Long escambi espitolari que se perlongarà fins a la realizacion tissosa de l'obratge e meme mai. Pauc-a-cha-pauc la dona va venir la vertadièra confidenta de l'enfant sauvatge.
Sus la foto m'agrada de veire Truffaut amé aquela granda mamà blanca de la rauba florida. Cliché negre e blanc. Francés ten la dona per leis espatlats. Levat son pèu grisat, aquèu me fai pensar a un drollet. Sembla que se quilha sus la puncha dei pès per la posquer despassar o li faire una genta farcejada dins l'esquina (li a-ti escondut un peis d'abriu?). E maugrat una granda vena de vielhum (o es-ti jà la malautié?) que trauca sa cara, l'artista garda un èr malicios e coquinàs. E lo serios de sa camisa blanca, ben coma cau dins sei bralhas drechas paralèlas a sa cravata au plec perpendiculari e dessenhat, empacha pas la complicitat. Lo fotograf volié surament faire un imatge officiau dau parèu. Lo demai es ben serios. Se vei au fons negre sens reliu. Lo cadratge es estrict, en plan american. Tot es organizat per imortalizar l'afaire. Coma per una fotomaton de carta d'identitat. O, mielhs per una pausa de maridatge. Mai non. Tot aquel adobament es desvariat per un cacalàs inesperat. Siam dins un moment furtiu de la vida que sola la fotografia pou agantar. Alara tot es plissat sus aquel imatge. Tot es plissat per lo rire: Lei regas de la camisa desbandadas per lo moviment e lei brandadis, lei trachs tirats dau sonrire de la mameta, son doble menton bombissènt ben dessenhat en ovala, lei faussetas dei doas bocas, leis uelhs en accents circonflèx que se podon pas dubrir, tot ris. Lei patas d'aucas sus lo recanton dei quatre gautas. E leis orizontalas dei dos fronts. Se vei lo liame umoristic d'una amistat ome-femna.
En fach, aqui avèm lo retrach dau bonur. Aquela foto es lo rire personificat. Son a cacalassar que se pou pas dire. La rauba de la secretaria es una d'aquelei darnièrei raubas que cargan lei reires-grands d'aujornd'uèi. E aquel uniform, lo carga drecha, nuturala e fièra. D'aise coma tota americana que se trufa de l'aparéncia.
Mai Maire-Enfant? O Enfant-Maire? Responsa: Elen Scott es una Enfanta-Enfant. L'enfantum d'aquela mamia Novà es pas luènh. Lei dents dau bonur, ben escartadas sus lo davans me fan pensar que la fureta vai passar. E que la coquineta, dins son sonrire l'espèra coma lo mèssi.
En fach, tot ço que sembla desseparar lei dos èstres (èu es drech coma una i sotalinhada per la regdor de sei vestits, ela es tota redonda e ovala, environada per una cadena en aur que s'escampa a l'entorn de son pitre generos, e lo cèucle de sei bericles que fan coma un vira-vira bat lo rampèu), tot ço que sembla lei divisir (la fotografia es trencada en doas parts egalas, paralèlas e geometricas) lei recampa. Finala cu es lo paire? Cu es l'enfant? Cu es la maire? Cus es la chata? Lo mari ? L'esposa? L'amic? L'amiga? Lo fraire? La sorre? Lo realizator? La secretària? Es una vertadièra partida de coco-babau que se presenta a nos. Leis identitats se multiplican e s'escondon a l'encop. E dire que pensam que lo papà de Doisnel èra orfanèu...
Finala, sus lo negre e blanc e lo papier cartonat d'aquèu libre bèu es un moment de l'arma que transpareis. Malastrosament l'efiech sarà pas parier sus lo net. E de tota mena, la foto, curiosament, demora inedicha sus la telaranha. E me dise qu'es mielhs ansin. Un libre jaunit vau sempre de l'aur. E la vostra imaginacion e la vostra interpretacion d'aquela bilheta es la melhora dei causas que li posca arribar.