Capítol XVI
Desesperança
Çò que se debanèt dins l’esglari de la promièra ora, deguna paraula lo
tornarà jamai dire. Fuguèt un rambalh sensa non, una mescladissa indiscriptibla
de furors e de desesperanças, una explosion de blasfèmis, un auragan de
malediccions. Totei lei maires, coma de lobas a quau venèm de raubar la ventralha,
s’èran ronçadas sus leis estèus de seis udolaments sauvatges. Corrián sensa tòca
preciza, espelofidas, se matrassant lo sen. Quau assistiguèt pas ais accès de
colèra de l’amor mairau en cò dei femnas dau pòble, quau conéis pas ben aquelei
naturas excessivas onte totei lei moviments de l’arma an la violéncia deis instincts,
saupriá pas se representar l’orror d’una tala scèna coma aquò. Tanléu
revoutadas e ferotjas, l’escuma e l’invenctiva ai labras, l’uelh enfuòcat, lo
punh menaçant, repudiavan sei progenituras e l’abandonavan sensa pietat ai
colèras de l’ocean ; tanléu deploradas e suplicantas, se lamantavan en
tornant demandar sei drollets, e d’accents d’un tendrum passionat s’escapavan
alora d’aquelei còrs onte, una minuta aperavans, gargotava l’escòrna e l’outratge.
Un redoblament de furia se mesclèt a la marèia que montava. Rebutadas vers
la platja, fasián arrier pas a pas, mesclant la vociferacion a.n aquela de l’aiga
que mugissiá, apostrofant leis ersas qu’avián carrejat la frucha de seis entralhas,
insolant l’ondada que, urosa d’aver fach tant de veusas, se metiá mai que mai a
raubar lei dròlles. Arribadas a la cima de sa ràbia, provocavan la natura
totei ; la tèrra qu’aviá pas sachut lei gardar, la mar que leis aviá prés,
lo cèu que leis aviá laissat prene !
Lo sinhau èra donat dins la comuna. De fuòcs alucats de pròche en pròche
esclairavan la còsta e pintavan la mar de rebats de sang. Lo tòca-senh dindava a la borgada de Batz. Lei
campanhas derrabadas a son promier sòm, s’emplissián de sordas rumors. Lo
Croisic aviá mes totei sei chalopas defòra : leis unas s’endraiavan cap au
larg, leis autras sarravan lo maratge. Au Poliguen, l’esglari ne’n veniá a sa
tota fin. Lo flux aviá escampat sus la platja una besonha que se passaviam de
man en man : èra una dei ramas de l’embarcacion que mancava dins lo pòrt,
la marca ne’n fasiá fe e permetiá gaire de dobtes.
Pasmens lei populacions accorián d’en pertot. Lèu la borgada fuguèt pas
pron granda per conténer lo molon que l’envasissiá de tota part. La cituat assetjada
porgissiá lo tablèu d’una bèla confusion coma non sai. Lo clas dau tòca-senh,
lo tarabast de la marèia se jonhavan ais udolaments de la fola, e lo rire de Bibia
cacalassava en nòtas agudas, dins aqueu espaventable concèrt.
E Na Enric ? A ! pecaireta ! Ela tanben, dins sa desconsolacion, s’adreiçava a
la natura dins son entier, mai a l’ocean eu, coma se cranhissiá de l’enfadar,
parlava ambe doçor.
— Ò ondadas, tornatz-me-lo ! Sigue suava, ò nuech tarribla ! Àngels
gardians, velhatz sus eu ! Dieu bòn, abandonetz pas !
Ai femnas accorudas deis amèus vesins :
— Es mon radier, mon enfant unenc. N’aviáu dos autres, an defuntat, me sòbra
pas qu’auqueu d’aquí. S’enanèt mentre que dormissiáu. Sabe pas coma aquò s’es fach. Es tot
pichonet, a freg, carga pas que sei vestits d’estiu sus eu.
Ai paludiers de la borgada :
— Vos l’aviáu donat. Viviá au mitan de vosautres. Es au mitan de vosautres
qu’aviá retrobat la vida e la santat. L’aimaviatz totei. Èra nòstre Marquonet
polit.
Ploravan lo monde : fasiá pietat ais autrei maires, ela.
A mieja bauja de dolor, anava davant ela a l’azard coma una ombra
barrutlanta e crentosa. Subran se trobèt en preséncia de Bibia que rebalava de
luenh e se repaissava dau desconsolament comun. Sabiá plus çò que disiá nimai çò
que fasiá ela ; dins son esmarratge, se prenguèt a li parlar coma se podiá
l’ausir e la comprene.
— Sabes pas, Bibia, coma ? sabes pas ?.. Lo Marconet… aqueu
drollet polidet que rescontravas tant sovent sus la còsta… qu’a d’uelhs tant
bèus, de tant bèus uelhs blaus… que
corriá d’un biais suau aperavant de tu, dau mai luenh que te vesiá… ton amiguet
de pesca ?.. Es a la mar ! Es partit ambe leis autres ! Es amb
elei dins lo barquet ! Pas mai de dròlle ! Ai plus de dròlle ! Cor après eu, Bibia !
cerca-lo ! troba-lo ! tòrna-me lo ! A freg. Sentisse qu’a freg !
Sentisses pas coma la nuech es freja ? Te, prene mon chale, l’enveloparàs
dedins. Vai, Bibia mieu, vai ! T’aimarai ben, te sonharai ben.
Mandava cap a.n eu sei mans suplicantas.
Agachèt la mar Bibia e se meteguèt a cacalassar.
— Mai coma comprenes pas ? cridèt Na Enric, subran venguda furiosa, en
lo bolegant per sei pelhas. Te dise qu’es dins lo barquet ! qu’es partit
ambe leis autres ! qu’es amb elei a
la mar ! Eu, Marc, mon fiu, mon dròlle mieu ! T’a jamai fach de mau,
eu ! Èra lo solet que foguèsse bòn per tu. T’ajudava dins ta miséria. T’aimava
dins ton abjeccion. L’aviáu aprivadat a ta laidor. Perque doncas rises,
miserable ? Es-ti qu’a ris, eu, quora leis autres te perseguissián a còps
de pèiras ? Pauret ! sa mai granda jòia èra de faire passar dins ta
biaça la mitat de son gostar. Vai, mostre, vai ! Ve ! Te vau dire : ton arma es tant
laidassa coma ta cara !
E, romput per aquelei violéncias, lo malaürós senglotèt subran, sa colèra s’amorcèt
dins una ondada de lagremas.
Cacalassava plus Bibia.
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada