Elegància dau Sud-Oèst

Elegància dau Sud-Oèst

Dins lo jardin agradenc de la familhaTormagne. Maset meravilhós que Francèsa tissa ambé sei dets de fada. Jaume fa lo jornalista e l’escrivan. Un òme fòrt au fisic d’un Balzac, ais idèas d’un Camus, ancian trabalhaire de Liberacion e de Geo. Un viatjaire dau mond. La chata Jana viu dins un circ e, te n’aviáu parlat, massa leis artistas. Sarà pas presènta aqueste ser. Seis entresinhas son marcadas dins la marja dau blòg.

Lo parèu dau sud-oèst... dempuei quant d’ans restan aquí ? Dison qu’ère pas nascut. Venguèron aicí per pausar lor amor. Bastiguèron lo nis en Agradà. E ne’n partiguèron jamai... levat per desaparèisser ai quatre recantons dau mond quora èra tròp urgent d’oblidar França ò simpletament d’escriure.

Jaume parla dau desèrt, dei vilatges andalós, es èu que me balhèt l’adrèiça de l’illa de Mitilena onte desaparèisse l’estiu. Francèsa charra de sei vint ans. Que s’escapèt de Sarlat (ont es nascuda), a l’aventura, per retrobar son Romiu en Toscana. País inconegut alòr. E que viatjava dins lei annadas seissantas. Per amor, sensa crenta, mai Francèsa a jamai crenta, la joventa aviá passat lei frontièras. Frontièras de lenga, frontièras de l’Autre, per tocar – pron lèu – la pèu dau jovent dins l’escur d’un vilatge medievau de Toscana que signava – benlèu – son promier fotò-reportatge.

 Sus lei fòtos, justament, arrapadas entre lo manjador e la cosina onte senhoreja un « piàno », ambé son peu maurèu, Jaume sembla a un caraco. Pareís qu’es Tolosan. Aqueste retrach sus pelicula argentica (crese que Jaume es a escriure sus la terra regda dau Larzac en 1973,  en cabussada, es alongat, e parteja leis idèas dei promiers occitanistas e alter-mondalistas) me fa l’efiech dei clichés de Rotand Pecout, a l’esquina de sei libres. Lo brun dau caraco, la fòrça de la libertat dins lo negre e lo plec de la pèu. Una identitat-mond exprimida per un fisic generós e d’un brun en defòra dei convencions. Un dedins qu’afortís sa libertat e son identitat miegterrana.

Ieu, vau vesitar Jaume coma un grand savi. Jaume es una leiçon de vida. Enraubat per son odor de Gitanas Maïs, me parla de la responsabilitat de l’adult dins la transmiscion. « Aquelei joves, çò ditz, aquelei joves que vòlon faire de musica, de la fòto, de la poèsia, qué sabe, aquelei joves, nosautres leis adults ne’n siam lei promiers responsables quora nos venon veire e que se vòlon faire conselhar, putan.  Una manca de respònsa, un moment d’oblit, de consèus tristes e pessimistas e sarem responsables d’aquela nafradura qu’empacharà lo jovent de volar de sei pròprias alas. E aquò pòu produsir de causas grevas dins l’arma. »

 Me parla d’èu. Deis empachas de sa familha. E dau jornalista, fòça vièlh que li escriguèt, ambé sa polida tencha violeta de regent, ambé de plens, de desligats, per li dire d’escotar pas lei convencions. De faire tirar. De viure sa vida de jornalista e d’oblidar la succession borgèsa dau paire. Es ansin que Jaume partiguèt e venguèt un caraco tolosan. « Es aquò, putan Tam, lo nòstre ròtle, la transmicion, con. » E quora bade Jaume lo Tolosan, me fau ma conclusion : siam totei de caracos tolosans !

« Lo mitan pòu condicionar un artista, contunha lo mèstre. » Jaume s’auborra cap a la bibliotèca clafida de discs de flamenco. La pintura que me mòstra es la de sa maire. « Era joventa. E dins sa condicion de femneta dau Sud-Oèst se meteguèt a la pintura. Mai la familha e leis empachas amorosas ò autras faguèron qu’abandonèt lèu. » La pintura, au cotèu, es coma una escorchura dau còr. Cliché dau linge que seca sus un fons de cèu e de flors mai un agach dins cada recanton, dau dessenh. En francés, diriáu que sente, una vertadièra « fêlure. »

La « fendiscla » de son arma es vesibla dins aqueste retrach fa d’ela per un pintre rus penjat en dessús dau radassier. « Putan, me ditz Jaume, leis uelhs mai confles que de costuma, veses coma sembla trista aicí, ma maire.  Es lo moment que se copa lo pèu per oblidar lo despart de mon paire. Aurà plus jamai lo pèu lòng de sa vida. D’aquela decebuda, tocarà jamai, jamai ...Auses ? Tam ? Jamai ! (Jaume me quicha contra son espatla fòrta e redonda de rugbiman) Tocarà jamai plus un pincèu ! » E dins la cambra de sa Jana, apareís subran un pòrt espanhòu, son cap d’òbra qu’aviá surament pintat  dins una jovença mai urosa. Sensa parlar de la galina au cotèu, sus l’armari, dins un moviment de capa de corrida.

Auràs pas de fotografia dei pinturas pivelantas de la mamà de Jaume sus aqueste blòg. Ai crenta de despassar l’intim. D’alhors me demande s’ai rason de te còntar tot aquò. Es-ti d’exibicion ?  Mai tròbe l’istòria tan bela ! Pasmens es l’istòria d’una familha e d’una intimitat... « Li avèm dich, pasmens a ma maire. De pas jamai arrestar la pintura. Qu’aviá de mestier. Mai èra tròp tard. A pas trobat l’adult per la metre en fisança. »

Lei Tormagne son lo vèrb. Lo dire. Lo dire e lo manjar. E an totei dos un biais de cosinar unenc. Ambé cada plat aprene de vocabulari. En me sarrant dau « piàno », doncas, vese mijotar plan-planet una sauça dau chocolat. « Boducon, es pas de chocolat, ritz Francèsa, es de la sauça au sang ! ». Qué ? Te trufas ? Siáu pas Dracùla ! « Se ! se ! Es una especialitat dau Sud-Oèst. Per acompanhar lo roast-beef.» La sauça au sang, facha ambé lo sang de la carn...

A ! coma lo dire es gostós !.. Te dona enveja de jogar ambé lei mòts, de crear un cònte de barba blua, mai as pas temps... lo delici dei mòts e dau bòn manjar contunha sa farandola. Farandoleja. Nòte que lo roastbeef, cosinat « blu » coma se dèu, es una « flor d’Aubrac. » Lo gost roge se dubrís ambé sei petalas. Lei patatas dançan la « sarladèsa » quora leis espargas arriban en « Mosselina. »

Leis au-reveires.Se potonejam. Son generós en potons. Crese que se disèm adieu dins cada membre dau maset en lòng. E dins lo son de nuech dau jardin envasit per lei bèstias de la prima, tòrne, urós d’aguer pres una leiçon d’imatge, de bòn sens, de bòn gost, de paratge e de granda amistat. Ibre de tan de  bonur. Lo gost de l'aigardènt petant puei dins la boca.