La Ròca dei Gabians 19

 

Capítol XIX

Hippolyte Bayard, Autoretrach  dau Negat, 1840

Ne’n manca un

Ben que deguèt s’escolar d’oradas avans que de tornar, totei leis estajants passèron lo demorant de la nuech sus lo maratge. Lei conjecturas se perdián gaire dins l’immensitat : l’espèr, la crenhença, la terror, s’èran concentradas sus la Ròca dei Gabians. Toteis aquelei que l’avián vista de pròche ne’n descrivián menimosament la configuracion, dempuei la basa fins a la cima, e, coma arriba sempre dins aquela ocasion, cada descripcion èra tant preciza, que totei èran disparieras e se contradisián. Seguent leis uns, l’ascencion dau bauç presentava pas cap de dificultat, e la chorma aviá poscut, sensa fòrça quichar, escalar la cima ; seguent leis autres, la besonha èra impossibla, ò pasmens dei mai dangeirosas, mai que mai dins la nuech, e mai que mai per lei dròlles d’aquel atge.

Leis uns t’explicavan que la mar aviá jamai tocat lo planestèu amondaut, e que i dormirián tant suaus coma dins sei liechs ; leis autres t’afortissián que faliá gaire s’i fisar, e qu’ais equinòccis se vesiá fòrça la mar despassar lo nivèu de la plataforma. Ansin, segon çò que cadun disiá, lei còrs se dubrissián ò se tampavan fàcia a l’esperança. La maire Legoff èra la soleta a restar imbrandabla dins sa fe ; aguèsse aprés sensa s’estonar que son drollàs aviá arrestada l’ondada en li disent : «  Montaràs pas mai naut ! »

Na Enric anava de grops en grops, prestant una aurelha assedada de tot çò que se disiá ; se sentissent morir de mila nafraduras. L’unenc espèr onte posquèsse se recaptar èra d’espereu un suplici afrós : èra la branca d’espinas onte s’estraçan lei mans que cercan de s’ i arrapar. Vesiá son Marquonet escalant lo rocàs  tarrible dins l’ombra. En admetent qu’aguesse trobat d’espereu pron de fòrça per resquilhar fins au radier planestèu, en admetent que lo flux aguesse pas passat aqueu limit, vesiá lo paure pichon estransinat, anequelit de lassitge e de fam, que bolegava pas mai, sanguinolent, macat.

A l’auba revenent, anèt s’assetar sus un dei rocàs de la còsta : i restèt longtemps, tibada, leis uelhs ficats sus l’orizont coma se cercavan a traucar l’espaci.  Quora se levèt, aviá aparegut lo jorn. En davalant vers la grava tornamai, rescontrèt Bibia qu’entamenava ja sa virada. A la vista de Na Enric, lo colhon passèt l’aurelha bassa, ansin qu’un chin que se remembra coma èra estat batut. Vergonhosa ela tanben de sei colerassas, la doça creatura s’arrestèt un briu, e l’acompanhèt d’un agach de pietat. Pensava a l’amistat de Marc per aqueu malaürós, ai careças que li fasiá, de la polida man blanca que li passejava sus lo caratge après que l’aguesse assistit. « Bibia pecaire ! » çò diguèt d’una votz d’enfant. E tornèt prene son camin en plorant.

A la poncheta dau jorn, lo curat seguit d’una part deis estajants, èra anat a la borgada de Batz dire una messa a l’autar de Nòstra-Dòna-de-Bòn-Secors, èra vengut puei tornar prene sa plaça au mitan de seis ovelhas ; sosteniá lo coratge dei maires, après aguer pregat per la conservacion dei dròlles. La matinada se retbalèt dins la fèbra e l’ànsia de l’espèra. Una neblassa que s’arborava de tèrra aviá, tre l’auba, ensornit lo cèu, e s’èra espandida sus l’ocean. La natura, tant pregondament indiferenta a nòstrei maus e a nòstrei misèrias, semblava se ligar ai dolors d’aqueu paure amèu. Totei leis objèctes, totei leis accidents dau paisatge èran envelopats dins una atmosfèra de coton, qu’una lusor grisa e foscarina esclairava tot parier. E mai se tota la populacion i èra recampada, un silenci absolut senhorejava sus la platja. Podiá pas venir tardier lo batèu ; d’un moment l’autre, anava sortir de la nèbla lo batèu. Tocaviam a un moment qu’es pas de dire : esperaviam l’arrèst de Dieu.

Subran, sus lo còp de miegjorn, una raissa de vent desgatjèt la mar e lo cèu, lusiguèt lo solèu, leis ersas beluguejèron e vegueriam au luenh una vela qu’arribava dau larg.

Res quincava. Degun boleguèt. Ausigueriam lei còrs faire tifa-tafa. La vela, qu’èra promier qu’un punt blanc dins l’espaci, veniá de mai en mai granda. L’embarcacion ginglava visiblament vers lo maratge ; èra lo batèu de Legoff aquò ! E qué nos adusiá dins sei flancs ? la jòia ò lo dòu ? La vida ò la mòrt ?

Aquela vela, tant esperada, tant sovetada, auriam vougut l’arrestar dins son vòu, tremolaviam de la veire arribar au pòrt. I aguèt subran un moment d’ànsia que se pòu pas dire. Totei leis armas èran penjadas au morcèu de tela que butava lo ventolet. Pas un mòt ! pas un crit ! pas un bolegadís ! pas un gèst ! Mai quora fin finala lo batèu fuguèt pron pròche de la tèrra, per que posquessiam destriar sa còca e son garniment, quora vegueriam, aperabans un molon de pequelets qu’agitavan dins l’èr sei casquetas ò sei mocadors, espetèron a l’encòp totei lei peitrinas, una cridadissa enebriada montèt cap au cèu.

— Siatz ben vosautres ?

— Siam ben nosautres ! siam ben nosautres ! respondeguèt un ensems de votz d’argent.

Quauqueis instants puei, lo batèu s’encalava sus la platja, e totei leis enfants davalan forra-borra, se butant leis uns leis autres. Coma lei vesiam, bondieu ! lei vestiments estraçats, lo caratge macat, lei mans sanguinolentas, lo pèu solhat d’ iguanodònt. Cada maire reconeissiá son drollàs, l’acampejava au saut de la barca, e, l’estrenhava coma una preda, lo banhava de lagremas, de bacèus e de potons.

— Marc ! Marc ! cridava Na Enric que cercava deis uelhs lo pichonet e que ja se possedissiá plus.

Ges de votz respondiá.

Restava plus que Marc a davalar : Marc davalava pas.

— Mon dròlle ! Mon dròlle ! Èra doncas ambe vosautres ! Parlatz, mai parlatz doncas ! Qu’avètz fach de mon dròlle ?

Viravan lo cap e calavan.

Dins un envam, abrivèt dins lo batèu, lo furnèt tot d’una de son agach, e s’arborant en fàcia de Legoff :

— Mon fiu ? ont es mon fiu ? Aviatz promés de me lo tornar !

De lagremas silenciosas rotlèron sus lei gautas dau pescaire.

Quilèt un crit d’aucèu nafrat la maire e tombèt sensa vida sus un molon de velas.

Èra ja acabat de la jòia dau retorn. Lo malaür de Na Enric cabussava tornamai lo amèu dins lo desconsolament. Totei lei maires se sentissián geinadas e mau dins son èsser ; gausavan plus potonejar sei dròlles. La fola, avans de se laissar, demorèt quauquei temps mai sur lo maratge. La perda dau Marquonet fasiá lo subjècte de totei seis entrevistas. Preissat de questions, lo jove Legoff contèt çò que s’èra passat fins au moment onte la radiera butada de l’ondada leis aviá totei rotlats sus lo planestèu. Avián vist Marc rebatlat per l’ersa, s’èran ronçats per lo téner. A.n aqueu moment, se remembrava de ren.

Completèt lo racònte dau fiu lo paire. Leis avián trobats, a la poncha dau jorn, espandits sus lo ròc, tancats e fregs, donant pas signe de vida. A promièra vista, leis aviá tenguts per mòrts : en lei comptant, un-a-cha-un, pensava comptar de cadabres. Li èran totei franc dau Marc. Leis avián envelopats dins de cubèrtas ; a bèus renfòrts de friccions, de sauvacrestians, èran parvenguts a lei reviscolar, totei. Una ora puei, se tenián drech, e manjavan coma d’ògres, tot en plorant son companhonet.

Mentre qu’acabavan de se remetre, lo paire Legoff, assistit de sa chorma, aviá explorat la Ròca dei Gabians fins a sei cantons e recantons lei mai misteriós : totei sei cèrcas èran estadas un fracàs. Au dire deis enfants, Marc, penós, auriá pas subreviscut a la nuech que venián de passar : se la radiera ersa l’aguèsse pas emportat, l’aurián infhaliblament rabalhat mòrt sus la plataforma.

— Paura cara dòna ! apondèt lo pescaire esmogut — Dieu m’es temoin qu’auriáu donat de bòn còr dos dèts de ma man per poder li ragantar son miston.

— A ! disiá lo Mascareton, se leis autres m’avián vougut creire, ren de tot aquò seriá pas arribat.

Totei lei parèus s’entornèron cadun au sieu, e lo bòn curat, que l’òbra èra pas acabat, se rendèt pròche de Na Enric, qu’avián carrejada estavanida dins sa cambra.         

 (de seguir, de segur...)