Capítol XVIII
Un marin vertadier
Lei batèus pescaires s’entornèron un-a-cha-un, en se seguissent de pròche.
Qué retorn, bravei gents ! Cada arribada provocava una scèna d’orror e de
desolacion. Lei paires s’espocavan e juravan. Lei bòns curats ensajavan de lei
tornar mai doç, e lei femnas, negadas de sei lagremas, intercedissián per lei
pichons copables que cargavan de malediccion a passat temps. Foguèt lo paire
Legoff que rintrèt lo darnier. Èra lo clòsc dau país, lo pròpri fiu de Tomàs 1er,
un lop de mar, un domdaire d’ersas, romput de lònga data ai traitesas de
l’ocean.
Lèsts a tornar partir, totei lei patrons de barcas l’esperavan per reçaupre
seis instruccions. Aviá pas davalat au sòu, que ja la fola se ronçava a son
rescòntre. Esperavián pas qu’eu, s’existissiá un còp de mai de chanças de
salut, repausavan sus eu.
— Arriba, Legof, arriba ! S’es passat aquí de belei causas pendent nòstra
abséncia. Avèm plus de dròlles ! An totei decampats ! Arriba !
que i a pas que tu per nos lei tornar !
A pron pena fuguèt avisat que creseguèt ne’n petar.
— A ! Lei maufatans ! cridèt. Comptatz-i, vosautres, que m’en vau
tornar a la mar per tornar pescar aquelei capons ! Onte volètz que lei
prengue ? Que se neguèn totei coma de garri de camps, me fa, sas !,
una brava camba. Aquò serà tot profiech per nosautres. Anem, femna, a
l’ostau ! Siáu banhat, ai lo ruscle. Espère sopar e m’empalhar puei.
— Vai, mon òme, diguèt la maire Legoff en plorant. Trobaràs lo sopar sus la
taula, degun i a pas tocat. Coma as lo ruscle, pòs tanben manjar ma part e
aquela dau pichon. Ieu, ai pas fam, e lo pichon es mòrt benlèu.
— Es çò que pòu li arribar de mielhs, rebequèt d’un biais regde lo
pescaire ; car se m’arriba viu sota la man !.. A ! benda de
gusàs ! que leis engoligue totei la mar ! que leis espete lo tròn de
Dieu!
— Legoff, ditz lo curat dau borg de Batz, siáu ieu que t’ai baptejat, siáu
ieu que t’ai fach ta promièra comunion, siáu ieu que t’ai maridat ! que
cranhisses pas que tei duretats e teis escòrnas faguesson véner la colèra dau
cèu sus la tèsta d’aquelei drolletons, pecairets ?
— Sauva-lei ! sauva-lei ! cridavan lei femnas en s’arrapant a sei
vestits.
— Lei sauvar !.. es lèu dich, aquò… Un còp de mai, onte volètz que lei
prengue ?
— Cerca lei, mon òme, lei trobaràs. Tu que pòrtas, lo dimenge a ton vestit,
uech medalhas d’argent qu’as ganhadas perque riscavas ta vida en derrabant a la
mòrt tant de gents que coneissiás, ni d’Eva ni d’Adam, laissariás defuntar ton dròlle e totei lei dròlles dau
vilatge nòstre ?
— Sénher Legoff, aguètz pietat de nosautres ! aguètz pietat de
ieu ! diguèt Na Enric en lei prenent dei mans.
— Veguem ! veguem ! s’escridèt Legoff après s’èstre eissugat lo
recanton de l’uelh de la mancha de sa marinièra, parlem pas toteis ensems. A
qunt moment de la jornada aquelei coquinàs an sortit dau pòrt ? Dins
l’après-miegjorn… rai ! La mar baissava. Lo reflús leis a entrainats.
Un còp fòra de la baia, son estats pres per lo corrent e son anats a la deriva,
sus lei rompents de la Ròca dei Gabians. Aquí la, la començança ! Quauqu’un
d’entre vosautres pescava aperaquí ? Cambajon, Mascaret, Porniquet,
Macabuòu, vosautres que siatz aquí, quauqu’un de vosautres a remarcat
quauqua ren ? Degun d’entre vosautres a ren sinhalat ?
— Ma fista ! respondeguèt lo paire Porniquet, a un ora pròcha dau calabrum, ai ben vist
coma un fuòc que caminava de la ròca.
— E tu, as pas mes lo cap dessús ? Qu’as doncas pensat qu’aquò
podiá ben èstre ? De nòvis, sensa dobte, que fasián aquí lo repàs de nòça.
— Ai vist coma un fuòc, e ai pensat qu’èra benlèu un fuòc, tornèt partir
Porniquet d’una assegurança modèsta.
— E aquò basta, mon omenet ? As
pas cercat mai luenh, te siás tengut per satisfach. E ben, ensucat que siás,
èran elei que cramavan son barquet. Comprenètz ben, vosautres !
L’embarcacion s’es desbastida en s’afalant sus leis estèus. Podiá plus
servir : l’an cramada per cridar ajuda. Aquí-la la seguida ! Amb aquò dins
qunta barca sont-ti doncas partits ? demandèt en estacant sus sa femna un
uelh clafit de repròches : mancariá plus que fuguèsse la mieuna.
La maire Legoff baissèt leis uelhs d’un biais timidòt.
— Complet !.. A ! lei canalhas !.. Un barquet nòu !
Cinc cents francs de flambats coma una boita de broquetas ! Aquò, òï, es
una bòna jornada, aquò !
— Ben… tanben… patron, diguèt un de seis òmes d’equipatge, amb un drollàs
coma lo vòstre, se fau esperar a tot, sas.
— Ve ! Tòrna me lo dire, diguèt Legoff d’una votz enganiva, d’un biais
que podiá pas laissar un dobte sus leis intencions dau pescaire.
Puei cambiant subran de ton :
— Òc, lo bastonarai, lo mastin ! Òc, lo maufatan, se ne’n escapa, reçauprà un bacèu
dei mai fòrts qu’auràn jamai donat lei doas mans que vaquí ; mai tu, moissonàs,
ten-te per dire qu’un drollàs coma lo mieu ne’n engoliriá de cents de mila coma
lo drollàs de sénher ton paire. Es ben a tu, fenhantàs, incapable, maufatan, de
charrar ansin dau dròlle lo mai avisat, dau dròlle lo mai brave que siegue dins
la comuna ! En cramant mon barquet, aviá son idèa, e tu veses ben que
l’idèa èra bòna, perque a.n aquela ora serián totei sauvats, s’aqueu colhonàs
de Porniquet aguèsse pas mancat de nuech a totei sei devers de marin. Vai te
cochar, bastard, e lèu !
— Après Legoff, après ? que son venguts ?
— A ! bondieu, aquò es pas malaisit de devinhar. L’ondada a tornat, e
leis a carrejats. Vaquí la fin !... A mens pasmens que, per impossible, mon bedigàs de
dròlle, qu’es capable de tot, aguèsse trobat lo mejan d’escalar la Ròca dei
Gabians, tirant leis autres après eu.
— L’a escalada, mon òme, l’a escalada, s’escridèt la maire Legoff ambe
l’intrepiditat de la fe.
— S’a poscut escapar a la marèia en grimpant aqueu bauç grandaràs…
— L’a escalat, mon òme, l’a escalat ! A desfisat la mar ! Te
respònde d’eu : es ton drollàs !
— S’aquela marrida monina, en s’ajudant de sei pès e de sei mans, a poscut
escalar fins au radier planestèu…
— Es amondaut, mon òme, lo vese ! s’escridèt la brava creatura
illuminada per l’amor mairau.
— Mai leis autres, leis autres ? demandèt Na Enric d’una votz perduda.
— Siguetz doncas suava, mon amigueta ! Lo coneissètz gaire. Saique s’es
sus lo planestèu, totei leis autres son amb eu.
Lei vese totei… Bandisson sei bracets… Cridan ajuda… I anem, mei
polidets, i anem !
— I anem totei ! s’escridèt Legoff ais aclamacions de la fola.
Macabuòu, Cambajon, Mascaret, totei lei paires, vendretz totei amb ieu, vos
prene amb ieu. I aurà d’òbra, serem pas de tròp totei per capitar. Se son totei
sus lo planestèu, se l’ondada a calat aquí, lei retrobarem dins un polit estat.
Femna, lo dequé ! de sucre ! de l’aigardent ! de vin ! de
cubèrtas ! Anatz lèu, despachatz vos ! Pas un moment de perdre !
Vos, sénher lo curat, pregatz Dieu per elei e per nosautres.
Lo batèu, cargat de provisions e d’agrés, èra lèst a tornar prene la mar.
Legoff montava a bòrd, quora se sentiguèt retengut per lo pandorèu de sa
marinièra.
— Sénher Legoff, diguèt Na Enric en porgissent de saus au pescaire e una
manta qu’èra anada prene au sieu a la lèsta, vos lo fise ben ! Aguètz
grand suenh d’eu, mon bòn sénher Legoff ! Es lo mai pichonet, es pas
acostumat. Aurà ben mai de mau que non pas coma leis autres. Se tròba ben
encara delicat. Enfin serà lo solet que son paire serà pas aquí per l’aculhir. Se me
volètz embarcar ambe vos ?
— Vos embarcar, cara dòna ? I pensatz pas ; mai comptatz sus ieu,
sus nosautres. Velharem sus vòstre fiu coma sus lei nòstres : a la plaça
d’un paire, ne’n aurà dotze, e, ambe l’ajuda de Dieu, vos tornarai lo miston.
Legoff èra a bòrd e bailejava la manòbra. Lo vent que bufava au sòu, fasiá
craquejar la tela. Lo batèu piulava dins l’ersa e partiguèt.
(de seguir, de segur...)
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada